De betekenis van de diverse stadia van kanker
Leestijd: 4 minuten
Als jij of iemand in je omgeving de diagnose kanker krijgt, krijg je daarbij te horen dat de kanker zich in een bepaald stadium bevindt. Maar wat wil dat dan precies zeggen?
’’De belangrijkste reden om kanker in stadia in te delen, is om te bepalen hoever de kanker zich heeft verspreid en om een behandelprognose te kunnen bepalen,’’ legt Ali Mahdavi, gynaecologisch oncoloog uit.
Bij de verschillende stadia horen verschillende behandelvormen
Anders gezegd, geeft het de dokter informatie over hoe de ziekte zich vermoedelijk na verloop van tijd zal ontwikkelen, welke symptomen er kunnen worden verwacht, wat de gemiddelde overlevingstijd is en welke complicaties kunnen optreden. In het algemeen is het zo dat de prognose van een patiënt beter is bij kanker in een vroeg stadium.
Bij de verschillende stadia horen verschillende behandelvormen. Als de kanker op één plek in het lichaam wordt gevonden, kan het makkelijker zijn om de tumor operatief te verwijderen of te laten verdwijnen met hulp van bestraling. Terwijl kanker in een verder gevorderd stadium die zich naar andere delen van het lichaam heeft verspreid wellicht vraagt om chemotherapie.
Het wereldwijd gebruikte systeem TNM
Het TNM-systeem wordt wereldwijd gebruikt. Het systeem verbindt letters en cijfers aan de kankersoort om de grootte van de tumor te beschrijven (T = tumor), in hoeverre de lymfeklieren zijn aangetast (N = nodes, Engels voor lymfeklieren) en of de kanker is uitgezaaid (M = metastase ofwel uitzaaiing). Deze individuele evaluaties helpen om het algehele stadium van de kanker te bepalen.
Tumor
De T categorie in TNM biedt informatie over de tumor, zoals de grootte en hoe sterk hij is ingegroeid in het orgaan waar hij is ontstaan en of hij zich heeft verspreid naar andere lichaamsweefsels.
Tx betekent dat er wel een lymfeklier met tumorcellen of een uitzaaiing op afstand is gevonden, maar er is nog geen tumor zichtbaar.
Tis betekent dat de kanker alleen groeit in de meest oppervlakkige weefsellaag.
T1-T4 beschrijft de grootte tumor en de mate van verspreiding naar omringende weefsels. Hoe groter het getal na de T, hoe groter de tumor is.
Lymfeklieren
De N-categorie beschrijft of dat de kanker zich heeft verspreid naar de lymfeklieren.
Nx betekent dat het niet te beoordelen is of er uitzaaiingen zijn in de lymfeklieren.
N0 betekent dat er geen lymfeklieren zijn aangetast.
N1-N3 beschrijven de uitbreiding van uitzaaiingen naar de regionale lymfeklieren (lymfeklieren die het dichts bij de tumor zitten).
Metastasen
De letter M staat voor metastasen of uitzaaiingen en laat zien of de kanker zich naar andere delen van het lichaam heeft verspreid.
MX betekent dat de uitzaaiingen niet kunnen worden gemeten.
M0 betekent dat er geen uitzaaiingen zijn gevonden.
M1 betekent dat de kanker zich heeft verspreid naar andere organen of lichaamsweefsels.
Kankerstadia 0 tot IV
Als de factoren T, N en M zijn vastgesteld, zal een dokter de kanker indelen in een stadium tussen 0 en 4. Deze indeling varieert een beetje per kankertype. Soms worden stadia nog ingedeeld in A- en B categorieën. Maar we geven je een globaal overzicht van hoe elk stadium wordt gediagnosticeerd.
Stadium 0 kanker
Bij de meeste typen kanker wordt stadium 0 ook wel carcinoma in situ (CIS) genoemd. ’’Het betekent dat er kankercellen zijn die nog niet zijn doorgedrongen in het orgaanweefsel,’’ stelt David Oubre, oncoloog en directeur van een kankercentrum. ’’Als het om borstkanker gaat, kun je DCIS hebben. Dat is voluit ductal carcinoma in situ. In die situatie heeft de kanker zich niet verspreid vanuit de melkklieren naar het gewone borstweefsel.’’
De DCIS-fase is wel gevaarlijk. ’’De kankercellen zullen zich uiteindelijk verder verspreiden. Het is dus wel degelijk kanker. Maar het heeft zich nog niet volledig ontwikkeld,’’ legt dokter Oubre uit.
Stadium I en II kanker
In deze stadia bevindt de kanker zich meestal in één lichaamsdeel. Een tumor die is ingedeeld in stadium I is meestal kleiner dan een tumor in stadium II.
Stadium III
Tijdens dit stadium heeft de kanker zich meestal verspreid naar de lymfeklieren.
Stadium IV
Dit stadium houdt in de dat kanker zich heeft verspreid door het lichaam.
De combinatie van de TNM-gegevens hoeft niet overeen te komen met het kankerstadium dat je hebt.
Het is belangrijk om te zeggen dat de combinatie van de TNM-gegevens niet per definitie overeen hoeft te komen met het kankerstadium dat je hebt. Er zijn ook nog andere factoren die het kankerstadium beïnvloeden.
Een patholoog stelt vast wat de zogenaamde differentiatiegraad van een tumor is. Hij bekijkt hoe de kankercellen er uitzien onder een microscoop en kijkt hoe sterk ze afwijken van gezonde cellen.
De differentiatiegraad zegt iets over hoe afwijkend de kankercellen zijn, hoe snel ze delen en daarmee over het gedrag van de tumor en de vooruitzichten. Een ander woord voor differentiatiegraad is tumorgradering.
Kwaadaardige tumoren worden meestal in 3 graderingen ingedeeld
- Graad 1: laaggradig. De kankercellen lijken op gezonde cellen van het orgaan waarin ze zijn ontstaan. De kankercellen groeien meestal langzaam.
- Graad 2: intermediair. De kankercellen lijken steeds minder goed op gezonde cellen. De kankercellen groeien meestal sneller dan normale cellen en plakken snel aan elkaar.
- Graad 3: hooggradig. De kankercellen lijken vrijwel niet meer op gezond weefsel. Deze kankercellen groeien bijna altijd veel sneller dan normale cellen en zaaien sneller uit naar andere organen en lichaamsweefsels.
Er bestaat ook een graad 4: deze kankercellen lijken helemaal niet meer op de gezonde cellen.
Verandert het kankerstadium na verloop van tijd?
Het kankerstadium dat je krijgt bij de diagnose verandert niet, ook niet als de kanker uitzaait. Dat is internationaal zo afgesproken.
Is stadium III-kanker bij elke persoon het zelfde?
Nee, alle soorten kanker hebben bij verschillende stadia verschillende behandelmogelijkheden en prognoses. Iemand met stadium III kanker van een bepaalde soort krijgt niet per se dezelfde behandeling of prognose als iemand anders met een andere type kanker, ook in stadium III.
Patiënten komen vaak met herinneringen of aannames over hoe hun vriend of familielid omging met zijn of haar kankerbehandelingen. Ik wijs mensen er altijd op dat niet alle kankertypen zich op dezelfde manier gedragen,’’ zegt dokter Hou. ’’De vooruitgang in kankerbehandelingen verschilt per kankersoort.’’
Daarom is het altijd belangrijk om je diagnose tot in detail te bespreken met je oncoloog om zeker te weten wat het betekent voor jou en je behandeling.
Meer informatie:
Meer informatie over borstkanker kunt u vinden op: www.borstkanker.nl
-
Hopen dat nierkanker chronisch wordt
Waarom Wereld Nierkankerdag zo belangrijk is? Omdat het goed is voor patiënten om te weten dat er veel onderzoek gebeurt naar nier(cel)kanker, vindt Jan Smeets, voormalig medisch adviseur bij Pfizer. ’’Bij veel kankersoorten kregen patiënten vroeger een behandeling onder het mom van ‘one size fits all’. Gelukkig komen er steeds meer mogelijkheden voor behandelingen op maat.’’
-
Behandeling
Behandeling van trombose bij kanker
Bij patiënten met kanker is het krijgen van trombose een extra complicatie. Wanneer dit gebeurt wordt de patiënt behandeld met een zogenaamd LMWH (laag moleculair gewicht heparine). Een LMWH vertraagt de groei van een bloedstolsel en daarmee heeft het lichaam tijd om het op te ruimen.
-
Stamceltransplantatie als behandeling voor leukemie
Elk jaar krijgen enkele duizenden mensen in Nederland een vorm van leukemie. Stamceltransplantatie is voor een aantal van deze vormen van bloedkanker de enige behandeling die patiënten echt kan genezen op een moment dat andere behandelingen niet meer aanslaan.
