Waarom lusten muggen niet iedereen even graag?
Het komt je ongetwijfeld bekend voor dat muggen zo hun voorkeur hebben voor mensen. Sommige mensen kunnen heerlijk de hele avond in de tuin zitten zonder één keer geprikt te worden, terwijl iemand anders algauw onder de jeukende bulten zit. Maar hoe zit dat eigenlijk? Waarom lusten muggen niet iedereen even graag? Deze en andere vragen worden beantwoord tijdens de les over muggen van het project ‘Hygiëne Helpt!’ voor kinderen en tieners.
‘Hygiëne Helpt!’ is een digitaal lespakket dat jongeren in de bovenbouw van het basisonderwijs en in de onderbouw van het voortgezet onderwijs leert hoe infectieziekten zich verspreiden en hoe je dat kunt helpen voorkomen door je gedrag aan te passen.
De missie van ‘Hygiëne Helpt!’ is om zoveel mogelijk jongeren te bereiken om zo de interesse in en de bewustwording over het voorkomen van infectieziekten te vergroten. Het onderwerp muggen is nu in het lespakket opgenomen omdat het een actueel onderwerp is - de zomer komt er aan - en muggen diverse infectieziekten kunnen verspreiden.
Podcast over infectieziekten
Luister ook naar de podcast over Hygiëne Helpt! Daarin vertelt Eric van Gorp, internist-infectioloog en immunoloog in het Erasmus MC, over het internationale schoolproject Viruskenner en het digitale lespakket Hygiëne Helpt! Met het lesmateriaal van Hygienehelpt.nl kunnen leerlingen aan de slag met onderwerpen rond het thema infectieziekten, zoals het belang van een gezonde leefstijl. Samen met Pfizer is een module ontwikkeld die gaat over antibioticaresistentie. ’’Wereldwijd een belangrijk en toenemend gevaar,’’ vertelt Eric van Gorp.

Muggen drinken ons bloed om praktische redenen
Maar nu terug naar de vraag: ‘waarom lusten muggen niet iedereen even graag?’ De wetenschap onthult dat er een variëteit aan factoren bestaat, die ons meer of minder aantrekkelijk maken voor de vliegende plaaggeesten. Die factoren lopen uiteen van de hoeveelheid kooldioxide in je adem tot de kleur kleding die je draagt.
Muggen zijn eigenlijk vegetariër. Ze drinken ons bloed om praktische redenen. Nog een weetje: ze steken je niet, maar bijten je. En alleen de vrouwtjes doen dat om eiwitten uit je bloed te winnen die hen helpen om eitjes te produceren. Tijdens hun korte leven - van een paar weken - doen ze dat een keer of drie en dan telkens een paar honderd exemplaren.
Muggen in Nederland
Er zijn maar liefst 3500 muggensoorten. In Nederland hebben we er een stuk of dertig. Incidenteel komen er ook exotische muggensoorten naar ons land, zoals de tijgermug die meelift met transport van autobanden en lucky bamboo-planten. Tot nu toe heeft deze muggensoort zich nog niet definitief gevestigd in Nederland. De overheid houdt dit strak in de gaten en exotische muggen worden meteen uitgeroeid als ze worden aangetroffen. Omdat ze in theorie ziekten zoals knokkelkoorts (dengue) en chikungunya kunnen overbrengen.
Anders dan wat veel mensen denken, komen muggen níet op licht af, maar op de geur van je lichaam. Om hun prooi te lokaliseren zijn vrouwtjesmuggen uitgerust met speciale geurantennes waarmee ze je op vijftig meter afstand (!) kunnen opsporen. Met hun geurantennes vangen ze koolstofdioxide en de geur van mensen op. Dat betekent dat mensen die meer koolstofdioxide uitstoten - zoals zwangere vrouwen en mensen met overgewicht - in de regel aantrekkelijker zijn voor muggen.
Ook je bloedgroep bepaalt of een mug zich tot je aangetrokken voelt of niet.
Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat muggen mensen met bloedgroep O twee keer zo aantrekkelijk vinden als mensen met een andere bloedgroep. En ook wijzen studies uit dat sporters - door het melkzuur dat via zweet wordt afgescheiden en een stijgende lichaamstemperatuur - een streepje voor hebben bij de vliegende bloedzuigers. Daarnaast houden muggen meer van donkere dan van lichte kleding en zijn het liefhebbers van bierdrinkers.
Waarom zijn muggen belangrijk?
Muggen maken net als alle andere diersoorten deel uit van ons ecosysteem en de voedselketen. Ze leggen hun eitjes in water. De larven die daar uit komen, filteren algen uit het water. Daarmee helpen ze bijvoorbeeld voorkomen dat er giftige blauwalgen groeien in zwemwater. Daarnaast eten vissen, kikkers en libellelarven en waterkevers graag muggenlarven. Volwassen mannetjesmuggen zijn op hun beurt een delicatesse voor vogels zoals zwaluwen en vleermuizen. Kortom, als er minder muggen zijn, leidt dat tot automatisch tot vermindering van het aantal vissen, kikkers, zwaluwen en andere muggenvreters. Tot slot worden planten en bloemen niet alleen bestoven door bijen. Ook muggen doen dit. Ze eten van de nectar en verspreiden het stuifmeel door van bloem naar bloem te vliegen. Muggen doen dit vooral bij planten en bloemen in een waterrijke omgeving.
Bronnen
- https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0122716
- https://schooltv.nl/video/hoe-groeit-een-mug-van-eitje-tot-larve-tot-mug/
- https://www.hygienehelpt.nl/actueel/digitale-les-over-muskieten
- https://www.pfizer.com/news/featured_stories/featured_stories_detail/why_are_some_people_more_tasty_to_mosquitoes_than_others
- https://www.rivm.nl/muggen
- https://npokennis.nl/longread/7857/wat-is-het-nut-van-muggen-en-waarom-bijten-ze-ons
- https://www.oneworld.nl/lezen/achtergrond/het-nut-van-de-mug/
- https://www.quest.nl/natuur/dieren/a36394547/waar-zijn-muggen-goed-voor-nuttig/