Pay-for performance voor kankermedicijnen
Leestijd: 3 minuten
Kankeronderzoekers, geneesmiddelenbedrijven waaronder Pfizer, zorgverzekeraars en het Zorginstituut willen dat mensen met kanker toegang krijgen tot medicijnen die voor andere typen kanker zijn geregistreerd, maar die misschien ook werken bij hen. Geneesmiddelenbedrijven stellen deze middelen gratis beschikbaar. Als blijkt dat ze werken, wordt het geneesmiddel vergoed door de zorgverzekeraar.

In dit zogenaamde pay-for-performancemodel delen de ontwikkelaar en maker van het middel en de zorgverzekeraar de financiële risico’s: de fabrikant betaalt het medicijn in de onderzoeksfase en de zorgverzekeraar vergoedt het daarna voor patiënten.
DRUP-studie
Het pay-for-performance-model komt voort uit de DRUP-studie, voluit Drug Rediscovery Protocol-studie - die in 2016 is opgezet door onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis (AVL).
Uitgangspunt van de DRUP-studie is om te kijken of medicijnen die zijn geregistreerd voor één soort kanker, ook bij andere typen kunnen worden gebruikt. Aan de studie doen inmiddels ruim dertig ziekenhuizen en meerdere geneesmiddelenbedrijven, zorgverzekeraars en het zorginstituut mee.
’’In 2016 zijn een aantal kankeronderzoekers en geneesmiddelbedrijven samen rond de tafel gaan zitten om te kijken wat ze kunnen doen voor mensen met kanker die uitbehandeld zijn’’, vertelt Paul Mommen, hoofd van de divisie oncologie van Pfizer Nederland.

Kanker wordt veroorzaakt door fouten in het DNA. Soms is het mogelijk om op die genfouten in te grijpen met behulp van doelgerichte therapie. Mommen stelt dat het voor wetenschappers steeds duidelijker wordt dat dezelfde genfouten bij meerdere typen kanker kunnen voorkomen.
Maar elke tumor is biologisch gezien uniek en daarom is het belangrijk om een behandeling af te stemmen op de individuele patiënt en de kenmerken van de tumor. Soms heeft een tumor een DNA-afwijking die geregeld voorkomt bij een soort kanker, maar slechts zeldzaam bij andere vormen van kanker.
Er is dan soms een medicijn dat mogelijk op deze afwijking inspeelt, maar niet voor de behandeling van alle tumorsoorten is geregistreerd.
’’Bij de DRUP-studie is de groep wetenschappers deze theorie gaan onderzoeken bij mensen met uitgezaaide kanker voor wie geen andere geregistreerde behandelingen mogelijk waren.’’

Een eerste succes
Pfizer doet met vier geneesmiddelen mee aan de DRUP-studie en onderzoekt of daar middelen aan kunnen worden toegevoegd. Een eerste succes met het onderzoek is ondertussen geboekt, met een immunotherapie van een ander geneesmiddelenbedrijf. Die is getest bij een bepaald genetisch profiel dat bij meerdere kankersoorten voorkomt.
Het NKI/AVL (Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek) is blij met het pay-for-performance model dat nu wordt gebruikt.
’’Al bij de start van de DRUP-studie rees de vraag: stel dat het geneesmiddel werkt bij een patiënt, hoe zorgen we er dan voor dat die patiënt er vervolgens ook toegang toe krijgt?’’, zei Emile Voest, medisch directeur van het NKI/AVL in verschillende landelijke media. ’’Het is immers niet geregistreerd voor zijn of haar indicatie.’’
’Vanuit Pfizer denken we zeker dat pay-for-performance van toegevoegde waarde is’
’’Het is heel mooi dat na overleg van de Nederlandse Zorgverzekeraars, de onderzoekers en het betrokken geneesmiddelenbedrijf hebben besloten om patiënten het geneesmiddel 16 weken gratis te geven. Het geneesmiddelenbedrijf verstrekt het geneesmiddel gratis tijdens deze periode en als blijkt dat de patiënt er baat bij heeft, wordt het vervolgens vergoed door de zorgverzekeraars,’’ aldus Paul Mommen.
Pfizer zit met haar vier producten nog in een vroeg onderzoeksfase van de DRUP-studie. ’’Maar we kijken uit naar de uitkomsten en als die positief zijn, zij wij van plan het pay-for-performance model voor deze producten over te nemen’’, zegt Mommen. ’’Vanuit Pfizer denken we zeker dat pay-for-performance van toegevoegde waarde is voor deze groep uitbehandelde mensen. We hopen dat deze studie zich steeds verder evolueert.’’