Start met herinrichten van het zorgpad
Om zorg op afstand efficiënt te kunnen inzetten, is het volgens dr. Jan Gerard Maring, ziekenhuisapotheker en programmadirecteur van het Connected Care Center Isala, van groot belang dat de zorgpaden anders worden ingericht. De juiste zorg moet op de juiste plek worden aangeboden.
Samenvatting HIP-webinar
Download hier een pdf van een boekje ‘Zorg op afstand: de nieuwe standaard?’ met een samenvatting van het HIP-webinar.
Transformeren naar nieuwe zorg
Binnen het ziekenhuis Isala in Zwolle is in 2018 begonnen met een digitaliseringsprogramma. ’’Dit zijn we gaan doen vanuit onze visie dat de zorg fundamenteel anders moet worden ingericht’’, zegt Maring tijdens het webinar Zorg op afstand van het Healthcare Innovation Platform. ’’Het is Do or Die! We moeten transformeren naar een nieuwe manier van zorg leveren, willen we de zorg blijven leveren en betaalbaar houden. Dat betekent naar ons idee dat een deel van de zorg naar de patiënt thuis moet worden verplaatst.’’
‘Dit zijn we gaan doen vanuit onze visie dat de zorg fundamenteel anders moet worden ingericht’
Volgens Maring is dat een logische stap, want de wereld is al enorm gedigitaliseerd. ’’We kunnen hotels boeken, eten bestellen en bankieren. De bedrijven die dit nu aanbieden, zijn hiermee al heel lang bezig. Zo begon in de bankwereld in 1987 voor het eerst Girotel. Dat is de start geweest van de transformatie naar de huidige volledige virtuele manier van werken. Daar hebben de banken ongeveer dertig jaar over gedaan. Er is dus voor ons nog een hele weg te bewandelen.’’
Turbo op verdere digitalisering
De zorgsector neemt wat betreft digitalisering op dit moment een heel andere positie in. ’’We stonden tot voor kort nog steeds in de rij bij de apotheek, zaten in volle wachtkamers en zelf afspraken maken met onze zorgverlener zit er nog niet in. Pas sinds oktober 2019 is het mogelijk om vanuit het ziekenhuis digitaal recepten te versturen naar stadsapotheken.’’
Isala heeft in aansluiting op het hoofdlijnenakkoord in 2018 de ambitie geuit om voor het einde van 2021 tenminste 10 procent van de ziekenhuiszorg thuis te laten plaatsvinden. Om dit doel te bereiken is per 1 januari 2019 het Connected Care Center opgericht. Binnen Isala zijn ze nu sinds twee jaar bezig om zorg op afstand te realiseren. ’’De coronacrisis heeft de turbo op deze verdere digitalisering gezet. We hebben onze ambitie al naar boven bijgesteld: in plaats van 10 procent willen we nu 25 procent van alle patiëntcontacten in de ambulante zorg eind 2021 laten plaatsvinden via connected care oplossingen.’’
Triage aan de voorkant
Binnen Isala is vanaf januari 2020 een adviestraject met KPMG doorlopen om het Connected Care Center Isala verder te professionaliseren en te versnellen. Daarin zijn drie golven van verandering te zien: verbeteren (2020-2021), veranderen (2021-2024) en transformeren (vanaf 2024).
’’We denken nu vooral vanuit één zorginstelling om de zorg aan huis te verlenen. We doen dat vaak met één ziektebeeld en een bepaalde oplossing in gedachten. We moeten vanuit het ziekenhuis fundamenteel anders gaan werken. Je ziet in Israël en in Finland al goede voorbeelden van transformatie. Daar worden patiënten mede op basis van populatiedata en kunstmatige intelligentie getrieerd naar de juiste zorgprofessional. De poort voor verwijzing is niet meer standaard vanuit de huisarts, maar vanuit een digitale hub waarin je je symptomen aangeeft waarna je vervolgens wordt doorverwezen naar de juiste zorgprofessional. Je krijgt digitale triage aan de voorkant.’’
Verbetering gezondheidszorg
Het digitaliseringprogramma van Isala moet op vier manieren bijdragen aan de verdere verbetering van de gezondheidszorg. ’’We willen dat het in elk geval gaat leiden tot minimaal dezelfde kwaliteit van zorg, maar dan thuis, dat leidt tot een betere ervaring bij de patiënt.’’
Ook de zorguitkomsten moeten volgens Maring beter worden. ’’Wij denken dat met een groot aantal oplossingen te kunnen realiseren, bijvoorbeeld de inzet van e-coaches, maar ook de laagdrempelige toegang tot zorgprofessionals. We kunnen daardoor eerder interveniëren wanneer iemand een exacerbatie van zijn ziekte krijgt.’’
De verwachting is dat het Connected Care Center Isala ook zorgt voor een demping in de stijging van zorgkosten. ’’En last but not least gaat het ons ook om het betrokken houden van onze zorgverleners. Als we niets doen en we blijven op dezelfde manier werken, dan is er in 2040 een enorm tekort aan zorgpersoneel en neemt de werkdruk nog meer toe. Door het slimmer koppelen van de juiste zorgverlener aan de juiste patiënt denken wij dit te kunnen voorkomen.’’
Connected Care Services
Binnen Isala zijn inmiddels drie Connected Care Services opgericht rondom de zorgpaden:
- · Educatie en Zelfmanagement: hierbij worden e-coaches en portalen ingezet om de patiënt actief aan zijn ziekte te laten werken.
- · Telemonitoring en Zelf meten: waarbij de patiënt zelf metingen uitvoert dan wel wordt voorzien van een medisch hulpmiddel (bijvoorbeeld een slimme pleister) waarmee vitale waarden op afstand kunnen worden gemonitord.
- · Mobiel Medisch team (Isala@home): dat wordt ingezet op momenten dat de patiënt thuis moet worden bezocht.
Om een klinische opname thuis veilig te kunnen realiseren is een goed e-health platform nodig en een Medisch Service Center dat 24/7 bereikbaar is.
Zorgpad is het startpunt
Bij zorg op afstand is volgens Maring het zorgpad altijd het startpunt. ’’Het gesprek begint bij de zorgprofessionals. Het is belangrijk om naar het bestaande zorgpad te kijken en hoe deze kan worden aangepast. Vrijwel altijd zal er sprake blijven van een hybride vorm. Bepaalde zorg blijft fysiek in het ziekenhuis (bijvoorbeeld beeldvormende technieken), maar een deel kan thuis, bijvoorbeeld met zelftesten.’’
De vernieuwde zorgpaden van Isala zijn onder meer gebaseerd op het Value Based HealthCare-model van Michael Porter en Elizabeth Teisberg uit 2007. Wij onderscheiden binnen een zorgpad de onderdelen: monitoren/preventie, diagnose, voorbereiding, interventie, herstel en nazorg.
’’Per onderdeel bekijken we wat er te digitaliseren is. Op bepaalde momenten kunnen we bijvoorbeeld instructiefilmpjes inzetten of de ziektelast uitvragen in ons zorgportaal. Daarmee voorkomen we dat de patiënt de gang naar het ziekenhuis hoeft te maken. Ook educatie en management, monitoren en het inzetten van een mobiel team hebben we opgenomen in het zorgpad.’’
Van push- naar pullmodel
Het interessante volgens Maring is dat je daarmee ziet dat wordt overgaan op een heel andere manier van zorg verlenen. ’’In de oude wereld zijn we gewend dat de zorgverlener bepaalt wanneer de patiënt weer wordt gezien op een vervolgconsult. Het is een pushmodel. Dat is min of meer de standaard geworden: we volgen de agenda en het ritme van de zorgverlener.’’
In de nieuwe wereld, het nieuwe hybride en virtuele zorgpad, gaan we veel meer naar een pullmodel. ’’We zien daarbij in de eerste periode de patiënt, maar hij krijgt middelen waarmee het mogelijk is om zichzelf te managen en bij achteruitgang contact op te nemen met een e-coach. Hierbij zijn de patiënt en de ontwikkeling van de ziekte leidend voor het vullen van de agenda van de polikliniek.’’
Er wordt overgaan op een heel andere manier van zorg verlenen.
Organisatorisch vraagstuk
De nieuwe zorgpaden vormen volgens Maring wel een groot organisatorisch vraagstuk. ‘‘Wij hebben ervaren dat diverse afdelingen met ongeveer vijftig tot honderd patiënten bezig waren en dat we door de digitalisering konden opschalen naar vijfhonderd. Voor verdere opschaling waren we organisatorisch nog niet klaar. Het herinrichten van het zorgpad vraagt ook om herinrichting van bijvoorbeeld capaciteitsplanning en agendabeheer. ’’Het gaat echt om een heel andere manier van werken.
Meten van uitkomsten is uiterst belangrijk. ’’Op die manier kun je zien wat wel en wat niet werkt. We bepalen samen met de zorgverleners wat relevante KPI’s zijn. Wij hebben al goede dashboards kunnen inrichten die we kunnen filteren naar specifieke ziektebeelden. We kunnen daardoor zien wat de andere manier van werken betekent voor het aantal polikliniekbezoeken, het volume klinische opnames, de acute opnames en de geneesmiddelenkosten.’’
Uitgangspunt is patiënt centraal
’’Transformatie doe je er niet zomaar even bij. Als je de digitalisering groot aanpakt, is het betrekken van de ICT-afdeling echt noodzakelijk’’, aldus Maring. ’’De patiënt moet centraal staan. De ICT-ers moeten in nauwe afstemming met de zorgverleners de technologische infrastructuur opbouwen. Belangrijk aandachtspunt is herbruikbaarheid van gegenereerde data, bijvoorbeeld om algoritmes te ontwikkelen en om machine learning te kunnen toepassen.’’
Regionale transmurale zorgcoördinatie
’’Onze visie is dat binnen de komende tien jaar veel van onze patiënten thuis zorg verleend krijgen maar dat er ook nog steeds allerlei interventies moeten plaatsvinden in stenen gebouwen. Samenwerking tussen diverse zorgaanbieders zal steeds belangrijker worden. Een goed ‘dashboard’ waarop alle relevante informatie van een patient beschikbaar is voor samenwerkende zorgaanbieders gaat hierbij helpen. Er is een soort virtuele 'zorgverkeerstoren' nodig.
Daarmee komt er volgens Maring een digitaal verkeersknooppunt waar alle datastromen aan elkaar worden geknoopt. “Een deel van die data wordt gemonitord door mensen in een fysiek medisch servicecentrum. Dan gaat het vooral om de kritische patiënten en om een alternatief voor de verpleegkundige post. Maar voor een heel groot deel van de andere data zal die ook gerouteerd moeten worden naar de juiste zorgverlener. Het liefst zonder tussenkomst van allerlei personen die daar nog handelingen in moeten verrichten.”
Isala is inmiddels een ‘HiX huis’ waarbij beeldbellen integraal wordt aangeboden en er zijn verschillende e-coaches operationeel. ’’Omdat Isala als ziekenhuis niet de centrale spil in de regio moet zijn maar de patiënt, zoeken we nog naar een platform dat het dashboard kan leveren. Daarop moet alle data van een patiënt zijn terug te vinden, ook onder meer die van de huisarts, de apotheek en de verpleeghuizen en thuiszorg. Dat is een hele uitdaging die we nog willen realiseren.’’
Afbeelding gebaseerd op KPMG rapport 1 met enkele modificaties van Isala
Slimmere manier van werken
Isala hoopt in 2022 de stap te hebben gemaakt naar de nieuwe manier van zorg verlenen. ’’We denken met beperkte financiële groei veel meer te kunnen doen, op een slimmere manier. We maken nadrukkelijk de beweging naar zorg thuis: daar is intensieve samenwerking met de zorgverzekeraar voor nodig. En ook zijn er goede betaaltitels nodig voor deze manier van zorgverlening.’’
Maar de kern van alles in eerste instantie is de herinrichting van het zorgpad. En dat is complex, herhaalt Maring nog maar eens. ’’Dat vraagt om nauwe samenwerking tussen de zorgprofessionals en ICT, een herontwerp van de polikliniek, en ook management, finance en control moeten aanhaken. Je maakt deze strategische overstap niet zomaar. Je moet hiervoor echt een apart team inrichten en een programma opstarten.’’
Bronnen
1. KPMG rapport Wie doet het met wie 2019 https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/nl/pdf/2019/advisory/wie-doet-het-met-wie-2019.pdf
-
Nog 1001 nachtjes slapen tot Tokyo
Elke dag als tafeltennisser Gerald van Grunsven naar sportcentrum Papendal in Arnhem rijdt, ziet hij hoever hij nog verwijderd is van zijn grote droom. Op een groot, elektronisch bord dat daar staat wordt afgeteld. Nog 1001 nachtjes slapen tot de Paralympics in Tokyo. En Gerald traint al vele maanden elke dag keihard om daarbij te zijn.
