Politiek ontbijt over werk en kanker
Leestijd: 4 minuten
15 november 2018 - In elk ziekenhuis moet een arbeidsgeneeskundige werken om mensen met kanker te begeleiden. Ook moet er een no-riskpolis komen voor mkb-werkgevers, zodat het makkelijker voor hen wordt om zieke werknemers in dienst te houden. Over deze twee voorstellen werd gesproken door de deelnemers van het platform Fit for Work, tijdens het politiek ontbijt in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.
Aan tafel zaten onder meer Kamerleden van CDA, D66, ChristenUnie, en GroenLinks, medewerkers van VWS, Sociale Zaken en vertegenwoordigers van vakbonden CNV, FNV, brancheorganisaties ZZP Nederland, NFK (koepelorganisatie van kankerpatiëntenverenigingen) en KWF.
’Dit politieke ontbijt is de opmars naar de conferentie die we met de SER houden’
De aanwezigen luisteren eerst naar een inleiding van Paul Baart, directeur van Centrum Werk Gezondheid over het platform Fit for Work - waarbij 25 organisaties, waaronder Pfizer zijn aangesloten - dat zich inzet voor werkbehoud bij kanker.
’’Dit politieke ontbijt is de opmars naar de conferentie die we samen met de Sociaal Economische Raad (SER) houden op 21 april 2019 over dit thema,’’ vertelt Baart de ontbijtgasten. ’’Elk jaar krijgen 45.000 mensen die werken in Nederland te horen dat ze kanker hebben. Vijfentwintig procent verliest zijn baan.’’
Poli voor jongvolwassenen
Koos van der Hoeven, hoogleraar medische oncologie van het Radboudumc is voorzitter van stichting Nationaal AYA Jong & Kanker Platform voor jonge mensen van 18 tot 35 die kanker krijgen.
’’Jaarlijks zijn binnen die groep 2700 nieuwe patiënten. Van hen geneest tachtig procent, maar we zien vaak dat mensen voor altijd hun baan kwijt zijn. Of nog studeren als ze ziek zijn en daarna geen werk kunnen vinden. Ze belanden tussen wal en schip.’’
Het Radboudumc heeft een poli voor jongvolwassenen met kanker waaraan een klinisch arbeidsgeneeskundige verbonden is. ’’Werk is vast onderdeel van het behandeltraject. Je bespreekt wanneer en/of iemand aan het werk kan. En bij problemen kun je een arbeidsgeneeskundige inschakelen die kan bespreken wat iemands mogelijkheden zijn en hoe je dat op de werkvloer kunt integreren.’’
Van der Hoeven vindt dat elke werknemer met kanker in de toekomst binnen een maand na de start van zijn behandeling bij een arbeidsgeneeskundige terecht moet kunnen.
’’Daarnaast vind ik dat er een no-riskpolis moet komen voor werkgevers. Zodat het makkelijk is voor hen om mensen aan het werk te houden zonder dat ze ‘beboet’ worden wanneer iemand definitief uitvalt.’’
Zijn betoog wordt bestendigd door Desiree Dona, arbeidsgeneeskundige in het Radboudumc. Zij laat zien hoe zij mensen kan helpen, aan de hand van een praktijkvoorbeeld: Els, een jonge vrouw met een bottumor die haar werk verloor als ic-verpleegkundige.
Els kreeg een inwendige prothese en moest opnieuw leren lopen. Hoewel ze wist dat ze niet meer aan de slag kon als verpleegkundige, was haar revalidatieproces gericht op terugkeer op de werkvloer.
’’We hebben vrijwilligerswerk geregeld bij een bakkerij en een scootmobiel, zodat ze er zelf naar toe kon. En later hebben we een gespecialiseerd reïntegratiebureau ingeschakeld om Els weer aan het werk te krijgen. Ze kreeg een no-riskpolis mee en heeft nu een baan die ze langzaam kan opbouwen.’’
Volgens Dona moet werk(behoud) integraal behandeldoel zijn vanaf de diagnose. ’’Werk kan ook worden ingezet als medicijn. En om dat allemaal te bewerkstelligen heb je arbeidsdeskundige expertise nodig in het medisch behandelteam.’’
‘Mooi dat een werkgever bedenkt wat we écht kunnen betekenen voor mensen’
Na haar pleidooi volgt het verhaal van Ruben van Mourik. Toen hij in 2011 de diagnose lymfeklierkanker kreeg, toonde zijn werkgever zich betrokken. Toch verloor hij zijn baan.
Een jaar na de start van zijn behandeling werd hij aangenomen bij Florys, terwijl zijn nieuwe werkgever wist dat hij kanker had. ’’Ik heb mijn baas gevraagd waarom hij me aannam en kreeg terug dat Florys het belangrijk vindt om aan zingeving te doen. Dat vind ik mooi: dat een werkgever breder kan kijken en bedenkt ‘wat kunnen we echt betekenen voor mensen.’’
Aan de werkgeverskant
In zijn rol als hr-manager staat Ruben nu zelf een collega met kanker bij. ’’Begin 2017 kregen we de moeilijke boodschap dat een andere collega lymfeklierkanker heeft. Nu sta ik aan de werkgeverskant en komen allerlei vraagstukken op je af. Wat kun je als werkgever doen voor je werknemer? Wat betekent het voor de business? Hoe ga je om met loondoorbetaling? Wat vraag je in professioneel opzicht aan iemand?’’
De collega in kwestie is nu anderhalf jaar bezig met een behandeltraject en werkt wanneer dat gaat. ’’Het contact met collega’s voelt voor hem als steun. We betalen zijn salaris volledig door. Dus hij hoeft zich ook geen zorgen te maken of er wel brood op de plank komt.’’
Bedrijven, zeker als ze wat kleiner zijn, lopen echter wel een financieel risico wanneer ze zieke werknemers in dienst houden, houdt Van Mourik de deelnemers van het politieke ontbijt voor.
Want hoe lang duurt een behandeltraject?
Wordt iemand überhaupt wel beter en was is het risico op terugkeer van de ziekte?
Bovendien kan een werknemer last krijgen van lange termijngevolgen van de behandeling zoals psychische klachten en vermoeidheid.
’’Als mensen genezen van kanker, dan begint het allemaal eigenlijk pas.
Er moet draagvlak zijn voor werkbehoud.
Elke politieke partij moet hier de handen voor op elkaar kunnen krijgen.’’
De aanwezigen zijn geroerd door het verhaal van Ruben en discussiëren over mogelijkheden om meer aandacht te creëren voor werk en kanker op de werkvloer én in het ziekenhuis.
Dat een grote kloof bestaat tussen werk en ziek zijn, de werkvloer en de zorg is voor iedereen duidelijk. Ook voelen velen sympathie voor de initiatieven die Fit for Work voorstelt: de invoering van een no-riskpolis voor mkb-bedrijven en het aanstellen van arbeidsgeneeskundigen in ziekenhuizen.
Al blijft de vraag volgens Erik Gerritsen, secretaris-generaal van het ministerie van VWS, hoe je zulke initiatieven regelt en financiert. ’’Via een wetswijziging, of zit het meer in gedragsverandering en kan het via de huidige wet- en regelgeving?’’
Position paper
De Kamerleden luisteren aandachtig en stellen op hun beurt ook te vinden dat er meer aandacht moet komen voor kanker en werkbehoud. Zo constateert Antje Diertens van D66 dat bij veel medisch specialisten kennis over arbeid en kanker ontbreekt. En doet Evert Jan Slootweg van het CDA een appèl om ‘niet alleen te kijken naar een no-riskpolis voor werkbehoud als oplossing, maar breder te kijken naar verbindingen tussen arbeid en zorg’.
Paul Baart overhandigt de Fit for work position paper over werkbehoud bij kanker aan de Tweede Kamerleden. ’’Ik hoop dat jullie er naar willen kijken en stelselmatig aandachtig voor dit onderwerp willen vragen in de komende Kamerdebatten.’’
Lees de position paper van Fit For Work via deze link.