Wat is een groeihormoonstoornis?

Het groeihormoon wordt aangemaakt in onze hypofyse. Dat is een klier midden in je hoofd, onder de hersenen, die vele hormonen afscheidt om al onze organen goed te laten functioneren. Wanneer de hypofyse, zo groot als een erwt, niet voldoende groeihormoon aanmaakt, is er sprake van een groeihormoonstoornis, ook wel groeihormoontekort of groeihormoondeficiëntie genoemd. Wat is dat en wat zijn de gevolgen?
 

Groeihormoon laat het weefsel groeien

Laten we beginnen bij wat het groeihormoon precies is: dat is de stof die van nature wordt aangemaakt in je hypofyse. Deze stof is het best te omschrijven als ‘een boodschapper’ en laat het hele lichaam weten dat het weefsel moet groeien. De hypofyse maakt onderdeel uit van het endocriene systeem: alle klieren in je lichaam die je lichaamsfuncties regelen, controleren en stimuleren.

Het groeihormoon speelt daardoor een heel belangrijke rol bij het doorlopen van een normale groei in de kinderleeftijd. Zo is het groeihormoon onmisbaar voor de groei van je botten. Groeihormoon zorgt ervoor dat er voortdurend nieuwe kraakbeencellen in het bot worden aangemaakt. Daardoor worden de botten langer.

Maar ook na de kinderleeftijd blijft het groeihormoon een belangrijke rol spelen in je leven. Het heeft namelijk ook invloed op de manier waarop je lichaam met koolhydraten, vetten en eiwitten omgaat en het kan je energieniveau beïnvloeden. Het groeihormoon beïnvloedt verder de sterkte van onze botten en onze hoeveelheid spiermassa. Daarnaast zorgt het voor een goede balans tussen vet, water en spieren in het lichaam.
 

Oorzaken groeihormoonstoornis

Een groeihormoonstoornis wordt mogelijk veroorzaakt door een aandoening van de hypofyse of van de hypothalamus. De hypothalamus ligt vlak boven de hypofyse en is onderdeel van het limbisch systeem (een groep hersenstructuren in de grote hersenen die betrokken is bij emotie, emotioneel geheugen, genot en motivatie). Als dit deel van de hersenen niet goed functioneert, kan ook de hypofyse zijn werk niet goed doen.

Een niet goed werkende hypofyse kan aangeboren zijn. Bij kinderen kan een tekort aan groeihormoon bijvoorbeeld ontstaan door uiteenlopende aandoeningen, zoals het syndroom van Turner en het Prader-Willi syndroom. Andere oorzaken zijn beschadigingen door ziekten die na de geboorte zijn ontstaan.

Dat maakt direct duidelijk dat een groeihormoonstoornis dus ook op latere leeftijd kan ontstaan. Bij volwassenen ontstaat de stoornis meestal door een goedaardige tumor in de hypofyse. Maar ook ziekten, operaties of bestraling van de schedel kunnen leiden tot groeihormoontekort.

Zonder behandeling flink stuk kleiner

Het bot groeit het snelst bij een ongeboren kind, in de babytijd en in de puberteit. Na de groeispurt in de puberteit groeien je botten praktisch niet meer. Daarom is het belangrijk om in geval van een groeiachterstand zo jong mogelijk met de behandeling met groeihormoon te beginnen.

Wanneer er sprake is van een tekort aan groeihormoon kan dit namelijk grote gevolgen hebben voor de groei en ontwikkeling van een kind. Als er geen behandeling met groeihormoon volgt, blijft een kind een flink stuk, zo’n 20 tot 45 centimeter, onder de verwachte eindlengte.

Door het groeihormoontekort wordt de groei van de pijpbeenderen (die zorgen voor de grootste groei) en de groei van de overige botten in het lichaam, vertraagd. Ook de botten in het gezicht groeien minder snel. Hierdoor kan het lichaam zich onvoldoende ontwikkelen.

Normaal gesproken groeien meisjes na het starten van de puberteit nog gemiddeld 23 centimeter en jongens 32 centimeter. Meisjes groeien rond hun elfde jaar het snelst, jongens rond hun dertiende. Jongens groeien ongeveer twee jaar langer door dan meisjes.