Feiten en fabels over IBD en zwangerschap

Als je naar de totale bevolking kijkt, blijft ongeveer zes procent van de vrouwen kinderloos. Maar bij de vrouwen met IBD ligt dat percentage op 20 procent. ’’Dat is significant hoger.’’

Krisztina Gecse en haar collega’s in het Amsterdam UMC zien ze dagelijks: vrouwen met IBD die vrezen dat ze door hun IBD geen kinderen kunnen krijgen. Of dat hun ziekte en behandeling invloed heeft op de zwangerschap en hun baby of andersom.

’’Je kunt angsten bestrijden door goede, objectieve informatie te geven over de pre-conceptiefase en de zwangerschap’’, adviseert Gecze de tientallen zorgprofessionals die zich vanmiddag in haar ziekenhuis hebben verzameld om naar haar te luisteren.

Dokter Gecse wil de tien belangrijkste onderwerpen van het zorgpad met de zaal bespreken. ’’Laten we beginnen met de pre-conceptiefase. Praten over erfelijkheidsfactoren, medicijngebruik en vruchtbaarheid met de patiënt zijn cruciaal’’, vertelt Krisztina Gecse.

Praten over erfelijkheidsfactoren

Mensen met IBD overschatten over het algemeen hun kans dat ze hun ziekte kunnen doorgeven, stelt ze. ’’De kans om de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa door te geven is twee tot drie procent. Maar dan nog moeten wel allebei de ouders drager zijn.’’

Het tweede onderwerp dat het zorgpad behandelt en dat sterk leeft bij patiënten is het onderwerp vruchtbaarheid, vervolgt ze haar verhaal. ’’IBD heeft - als geen sprake was van ontstekingen tijdens de bevruchting en wanneer de vrouw geen pouch-operatie heeft ondergaan - geen invloed op de vruchtbaarheid.’’ 

Het derde aspect om te onderzoeken in relatie tot vruchtbaarheid zijn vroegere operaties, en dan met name zogenaamde ‘open pouch-operaties’: het aanleggen van een inwendig stoma via een buikoperatie.

’’Als je kijkt naar data dan zie je dat er vaker spontaan zwangerschappen ontstaan bij vrouwen die een pouch hebben gekregen via een kijkoperatie dan via een buikoperatie’’, zegt ze. ’’Maar wanneer de IBD onder controle is bij vrouwen met een pouch, dan hebben zij weer een hogere kans om zwanger te worden. Kortom, vraag vrouwen naar vroegere operaties. En of ze nadenken over een pouch.’’

Het volgende issue dat het zorgpad behandelt, is ziektemanagement. Actieve ziekte kan leiden tot vroeggeboorte en een laag geboortegewicht, zowel bij vrouwen met de ziekte van Crohn als colitis ulcerosa, somt de arts op.

Overwegen van keizersnee

’’Als je dan kijkt naar de zwangerschap zelf, wat moet je dan in ogenschouw nemen?’’, vraagt dokter Gecse de zaal, om zelf met het antwoord te komen. ’’Het is goed om de bevalling te bespreken.’’

Er zijn situaties waarbij een keizersnee wordt aangeraden. Zoals bij een actieve darmziekte rondom de anus of de vagina (perianale fistel, abces, rectovaginale fistel, anale fissuur, anale stenose) of eerdere rectovaginale fistels. ’’Ook bij vrouwen met een pouch kan een keizersnee worden overwogen.’’

Het volgende vraagstuk dat het zorgpad behandelt, is wanneer je weer kunt starten met het gebruik van biologische geneesmiddelen na de bevalling. ’’Bij een keizersnede kun je daarmee starten na 48 uur, bij een natuurlijke bevalling na 24 uur.’’ Meer informatie over het hervatten van medicatie na de bevalling vind je hier.
 

Een ander belangrijk thema om te bespreken is borstvoeding. ’’We hebben genoeg data om te zien dat je diverse geneesmiddelen veilig kunt gebruiken tijdens het geven van borstvoeding.’’ Bekijk dit verder in de presentatie van dokter Gecse.

Het laatste onderwerp waar ze het met haar publiek over wil hebben is vaccinatie. ’’Als de moeder biologische geneesmiddelen gebruikte tijdens het derde trimester van de zwangerschap dan is het verstandig om te wachten met zogenaamde ‘levende’ vaccins tot zes maanden na de geboorte.’’

Verder kan het Rijksvaccinatieprogramma gewoon worden gevolgd volgens de MDL-arts.

’’Probeer een zwangerschap samen te plannen, liefst het moment dat de IBD in remissie is. Al kan dat in de praktijk uitdagend zijn. Maar zorg er liefst voor dat de ziekte drie maanden echt tot stilstand is gekomen. En praat hierover met je patiënt al zodra je weet dat hij of zij een kinderwens heeft.’’

Een volgende tip die ze geeft: ’’Bied een patiënt de juiste medicatie in de juiste dosis en praat over de risico’s van zowel het voortzetten als het stoppen met bepaalde medicijnen, zoals het oplaaien van de ziekte.’’