Wat zijn uitzaaiingen in de hersenen bij longkanker?

Een hersentumor ontstaat in de hersenen zelf en bestaat uit hersentumorcellen. Uitzaaiingen in de hersenen door longkanker - ook wel hersenmetastasen - ontstaan wanneer kankercellen uit de longtumor losbreken en zich via de bloedstroom of de lymfeklieren naar de hersenen begeven.
 

Tumoren in het hoofd

De losgeraakte tumorcellen lopen vast in de kleine bloedvaatjes van de hersenen. Daar vermenigvuldigen ze zich en groeien ze uit tot een of meer tumoren, die we metastasen of uitzaaiingen noemen. De cellen van de uitzaaiingen of hersenmetastasen die zo ontstaan, zijn nog steeds longkankercellen. Alleen bevinden ze zich nu in het hoofd.

Uitzaaiingen in de hersenen ontstaan meestal in je grote hersenen. Maar ze kunnen ook in de hersenstam of in de kleine hersenen zitten. De kleine hersenen liggen aan de achterkant van het hoofd, onder de grote hersenen. De hersenstam is de verbinding tussen de hersenen en het ruggenmerg.

Heel soms zaait longkanker ook uit naar de hersenvliezen of het hersenvocht. De uitzaaiingen heten dan ‘leptomeningeale metastasen’. Zulke uitzaaiingen komen vaker voor in de laatste levensfase.

Longkanker verspreidt zich vaak naar andere delen van het lichaam. Het is ook een kankersoort waarbij er regelmatig uitzaaiingen naar de hersenen ontstaan.

Ongeveer tien procent van de mensen met kleincellige longkanker heeft al uitzaaiingen in het hoofd. Uiteindelijk krijgt vijftig procent van de mensen met kleincellige longkanker op den duur uitzaaiingen in de hersenen. Van de mensen met niet-kleincellige longkanker, gebeurt dit bij ongeveer één op de drie mensen. 

Soms hebben mensen maar één uitzaaiing in hun hersenen en nergens anders. Maar tweederde van de mensen met uitzaaiingen in de hersenen, heeft er daar meer. Ook heeft driekwart van de patiënten uitzaaiingen op andere plekken in hun lichaam.

Onderzoek naar uitzaaiingen in de hersenen

Om te onderzoeken of er uitzaaiingen in de hersenen zijn, kan de arts een MRI-scan aanvragen. Soms is ook een CT-scan nodig. Het kan ook zijn dat er besloten wordt om via een biopt wat weefsel af te nemen voor onderzoek.

Behandeling van uitzaaiingen in de hersenen

Het belangrijkste uitgangspunt bij de behandeling van uitzaaiingen van longkanker in de hersenen is dat ze uit longkankercellen bestaan en daarom ook als longkanker behandeld worden.

Er zijn verschillende manieren om uitzaaiingen in de hersenen te behandelen en klachten te verminderen. Bijvoorbeeld bestraling of een operatie. Soms zijn ook nog andere behandelingen, zoals systeemtherapie, mogelijk om de groei van de uitzaaiingen te remmen. Het soort longkanker bepaalt uiteindelijk wat je best mogelijke behandeloptie is en het is belangrijk om dit met je arts te bespreken.
 

Prognose bij uitzaaiingen in de hersenen

Hersenuitzaaiingen ontstaan meestal pas in een latere fase van de ziekte als genezen niet meer mogelijk is. Wel leven patiënten met uitzaaiingen in de hersenen steeds langer met behoud van levenskwaliteit door de komst van steeds betere en preciezere behandelingen.

Hoe lang je kunt leven met uitzaaiingen in je hersenen hangt daarnaast af van allerlei verschillende factoren: de soort longkanker die je hebt, welke behandelingen er mogelijk zijn voor de hersenuitzaaiingen, de hoeveelheid en grootte daarvan, hoe een behandeling aanslaat en je eigen conditie.