Symptomen van uitzaaiingen in de hersenen

Helaas wordt kleincellige longkanker vaak pas in een laat stadium ontdekt. Daardoor kan het zich al naar de hersenen verspreiden, voordat je de diagnose longkanker krijgt. Bij één op de tien patiënten gebeurt dat. Uiteindelijk krijgt veertig procent van de mensen met longkanker uitzaaiingen in de hersenen.

Van welke symptomen je last krijgt, kan per persoon verschillen en is ook afhankelijk van waar de uitzaaiingen zich in het hoofd bevinden.

Uitzaaiingen in het hoofd zijn vaak klein, waardoor ze niet altijd goed op een scan te zien zijn. Daarom is het belangrijk voor mensen met longkanker om te letten op de volgende symptomen:

• Hoofdpijn - Je hersenen nemen praktisch alle ruimte in je schedel in beslag. Als er een of meerdere uitzaaiingen in je schedel zitten, zorgt dat voor druk en pijn. Deze pijn wordt erger als je bukt, niest of perst. Deze hoofdpijn voelt vaak als spanningshoofdpijn die wordt gevolgd door migraineachtige hoofdpijn. Dit kun je op verschillende plekken in je hoofd voelen.
• Misselijkheid of overgeven - Deze symptomen kunnen het gevolg zijn van hoofdpijn of aantasting van je hersenweefsel. Je zult deze misselijkheid en de neiging tot overgeven vooral ’s ochtends vroeg bij het opstaan ervaren.
• Gezichtsverlies, dubbel of wazig zicht - Als je een langere periode een grote druk in je hersenen hebt, kan er ook druk op je de oogzenuwen ontstaan. Dat zorgt ervoor dat je wazig of dubbel gaat zien. 

Uitzaaiingen kunnen je hersenweefsel beschadigen of verdrukken. Dat kan leiden tot uitvalsverschijnselen. Sommige dingen lukken niet meer of gaan lastiger. Dit kan weer leiden tot:

• Verlies van gevoel of gevoel van zwakte in één kant van je lichaam - Het kan zo zijn dat je hersenen je spieren minder goed kunnen aansturen. Dit merk je bijvoorbeeld door gedeeltelijk of volledig verlies van kracht in je hand of been. Ook kun je last krijgen van spiertrekkingen, evenwichtsproblemen en coördinatieproblemen en moeite hebben met lopen. Dit merk je bijvoorbeeld doordat je naast een deurklink grijpt.
• Moeite met praten - Als je uitzaaiingen hebt in je linkerhersenhelft (de plek waar bij de meeste mensen het centrum voor spraak en taal ligt), kan dat leiden tot taalproblemen. Je komt niet meer op de juiste woorden, spreekt woorden verkeerd uit of begrijpt anderen niet goed meer.
• Problemen met zien - Problemen met je zicht kun je ook krijgen door uitzaaiingen die meer achterin je hersenen zitten. Je ziet dan bijvoorbeeld obstakels niet en dat gebeurt steeds in hetzelfde deel van je gezichtsveld.
• Problemen met horen - Als je uitzaaiingen hebt die tegen de hersenstam aandrukken of in de kleine hersenen zitten, kan dat ervoor zorgen dat je minder goed hoort of last hebt van duizeligheid.
• Problemen met je denkvermogen of geheugenverlies - Je kunt problemen krijgen met denken. Het kan lastig worden om dingen te onthouden en je aandacht ergens bij te houden. In het begin valt dat vaak niet op.
• Persoonlijkheid of gedragsverandering - Een uitzaaiing in de hersenen kan invloed hebben op je stemming en gedrag. Het kan zijn dat je minder spontaan en trager wordt, minder emoties ervaart en passiever wordt. Sommige mensen worden juist druk of raken snel geïrriteerd of ze zijn chaotisch en rusteloos. Of dat je juist druk, snel geïrriteerd, chaotisch en rusteloos wordt. Ook kan het zo zijn dat je stemming en gedrag wisselen. Soms heb je dat zelf in de gaten, soms ook niet.
• Epilepsie - Je kunt door uitzaaiingen in je hersenen ook last krijgen van epilepsie. Je hebt dan een soort kortsluiting in je hoofd. Een aanval duurt vaak twee tot drie minuten. Wat je ervaart, hangt af van de plek in je hoofd waar de aanval ontstaat. Je kunt vallen, schokken, vreemde bewegingen maken, iets vreemds raken, even afwezig zijn of buiten bewustzijn raken. Als je hier last van hebt, kunnen medicijnen helpen om aanvallen zoveel mogelijk te voorkomen.

Bijwerkingen

Naast de uitzaaiingen zelf, kunnen alle intensieve behandelmethoden leiden tot bijwerkingen ofwel symptomen. Hoe erg dat is, verschilt per persoon. Het heeft onder meer te maken met je conditie en de mate en vorm van de ziekte die je hebt.

Je kunt last krijgen van bijwerkingen kort na de behandeling. Dat zijn bijvoorbeeld:

• Hersenoedeem - Rond tumoren in je hoofd zit vaak vocht (oedeem). Als je bestraald wordt, kan dit oedeem toenemen en voor een verhoogde druk in je hoofd zorgen. Dat kan leiden tot hoofdpijn, soms misselijkheid, braken en het verergeren of ontstaan van neurologische klachten. Je kunt last krijgen van uitvalvalverschijnselen of epileptische klachten. Er zijn medicijnen om deze klachten te onderdrukken. Het is belangrijk om zulke klachten snel te melden en te bespreken met je arts of verpleegkundige.
• Vermoeidheid - Vermoeidheid kan tijdens de behandeling ontstaan, maar heeft soms ook geen duidelijk oorzaak. Duidelijk is wel dat vermoeidheid nog lange tijd kan aanhouden en een enorme impact op je dagelijkse leven kan hebben. Als je hier last van hebt, heb je misschien baat bij de app Untire. Via de app volg je een stappenplan waarmee je je vermoeidheid in kaart brengt en waarna je er beter meer leert omgaan.
• Haaruitval - Na afloop van bestraling of chemotherapie kun je last krijgen van haarverlies. Je haar kan dunner worden of volledig uitvallen. Vaak groeit het na verloop van tijd weer aan.

Je kunt ook last krijgen van bijwerkingen die op langere termijn optreden en mogelijk blijvend zijn.

• Problemen met het denkvermogen of geheugenverlies - In hoeverre je daar last van krijgt, hangt ook weer af van je ziekte en je lichamelijke conditie.
• Radionecrose - Als je hoofd bestraald wordt, kan er zwelling van weefsel ontstaan dat meerdere maanden kan blijven bestaan. Hiervan kun je hoofdpijn, misselijkheid, uitvalsverschijnselen en epileptische aanvallen krijgen. Dit kan vaak behandeld worden met medicijnen. Soms is een operatie nodig.
• Problemen met je hypofyse - Je hypofyse is verantwoordelijk voor je hormoonhuishouding. Als je hypofyse beschadigd wordt door de behandeling die je ondergaat, kan het zo zijn dat je hormoonhuishouding flink ontregeld raakt. Ook dit kan weer voor allerlei klachten zorgen die vaak op te lossen zijn met behulp van medicatie.