Leven met IBD, een chronische darmziekte
Leestijd: 3 minuten
De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn chronische aandoeningen van het maagdarmkanaal. Ze worden ook wel chronische inflammatoire of ontstekingsziektes van de darm genoemd. Artsen gebruiken vaak de Engelse verzamelterm Inflammatory Bowel Diseases (IBD).
Meestal wordt IBD ontdekt tussen het vijftiende en dertigste levensjaar
Wereldwijd lijden 5 miljoen mensen aan de chronische darmziektes ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Er zijn momenteel in Nederland ruim 80.000 mensen met een chronische darmontsteking. Dit is ongeveer 1 op de 200 mensen. Hiervan heeft iets minder dan de helft de ziekte van Crohn. Onderzoekers stellen dat het aantal Crohnpatiënten langzaam toeneemt.
Meestal wordt een chronische darmziekte ontdekt tussen het vijftiende en dertigste levensjaar. Maar het kan ook zo zijn dat iemand de diagnose pas op latere leeftijd krijgt. Over het algemeen komt de ziekte van Crohn iets vaker voor bij vrouwen en colitis ulcerosa juist iets vaker bij mannen.
Elke IBD-patiënt is uniek en kan last hebben van andere symptomen
Crohn kan in het hele spijsverteringskanaal voorkomen. Maar meestal bevindt zich het in het laatste deel van de dunne darm of in delen van de dikke darm. Colitis beperkt zich tot de dikke darm en de endeldarm. Elke IBD-patiënt is uniek en kan last hebben van andere symptomen.
Bij beide aandoeningen wisselen periodes elkaar af waarin de ziekte juist heel actief is of mensen er juist weinig last van hebben. De verschijnselen in een actief stadium kunnen buikpijn, koorts, diarree, vermoeidheid en gebrek aan eetlust zijn. In een ogenschijnlijk rustige periode kunnen kinderen met IBD echter een groeiachterstand oplopen, terwijl volwassenen vaak enorm vermoeid zijn.
Oorzaak onbekend, wel verbanden
Wereldwijd wordt veel onderzoek gedaan naar IBD. Toch is nog altijd niet bekend waardoor Crohn en colitis ulcerosa worden veroorzaakt. Het gaat niet om een infectie, want de ontstekingen worden niet veroorzaakt door een virus, bacterie of parasiet en het gaat dus niet zoals andere darmontstekingen over na antibioticagebruik.
De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn daarentegen auto-immuunziektes. Bij auto-immuunziektes gaat er iets mis met de afweer van het lichaam. Normaal gesproken beschermt onze afweer ons lichaam tegen ziekteverwekkers zoals bacteriën. Bij een auto-immuunziekte valt de afweer delen van het eigen lichaam aan. Dit kan de ontstoken darmen bij de ziekte van Crohn en colitis verklaren.
Hoewel infecties IBD dus niet veroorzaken, kan het volgens wetenschappers wel zo zijn dat bacteriën en virussen wel een indirecte rol spelen bij het ontstaan van de ontsteking. Waarschijnlijk gaat het niet om één aanwijsbare oorzaak, maar zijn er verschillende ‘zaken’ die kunnen leiden tot een darmontsteking.
Erfelijkheid en omgevingsfactoren
Uit onderzoek blijkt dat erfelijkheid soms en omgevingsfactoren mogelijk een grote rol spelen. Er is echter niet één duidelijke oorzaak aan te wijzen, het is een combinatie van factoren. Mensen bij wie één van de ziektes voorkomt in de familie, zouden een zekere aanleg kunnen hebben volgens familie- en erfelijkheidsstudies.
Daarnaast spelen omgevingsfactoren een rol. Denk bijvoorbeeld aan de hoeveelheid vitamine D en zonlicht die mensen binnenkrijgen, hun slaap- en eetpatroon, hun bewegingspatroon en de hoeveelheid stress die ze moeten verstouwen. Maar ook de soorten bacteriën die leven in de darmen lijken van invloed te zijn op de ontwikkeling van IBD en ook dat staat weer verband met voeding.
Roken en ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Het is daarnaast ook al langer bekend dat roken invloed heeft op de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Het effect bij Crohn is echter anders dan bij colitis. Roken kan de trigger zijn om de ziekte van Crohn te krijgen.
Invloed van roken op IBD
-
Rokers met Crohn:
Beschrijving tonen- hebben meer kans op opvlammingen, die vaak heftiger zijn dan bij niet-rokers
- komen vaker in het ziekenhuis
- ondergaan meer operaties
- herstellen langzamer van een operatie
- krijgen (vanwege het roken) vaak zwaardere medicijnen dan niet-rokers, omdat medicijnen door het roken slechter worden opgenomen
-
Rokers met colitis ulcerosa
Beschrijving tonen- hebben over het algemeen minder last van hun ziekte
- bij het stoppen met roken, stijgt de kans op het ontstaan van de ziekte of een hevigere ziekteactiviteit
- echter, de ernstige nadelen van roken wegen niet op tegen de zogenaamde voordelen die het geeft. Dus stoppen met roken blijft het advies
Een goed gesprek met de arts
Het is bij het bepalen van een behandeling belangrijk voor patiënten om daar over te kunnen mee praten. De CCUVN, vereniging voor mensen met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa heeft handige hulpmiddelen ontwikkeld die patiënten daarbij kunnen helpen zoals de brochure: In vijf stappen naar een goed gesprek. Die hieronder te downloaden is. En ook de Zorgwijzer die de CCUVN ontwikkelde kan patiënten steunen bij het gesprek met hun arts.
In vijf stappen naar een goed gesprek
-
Praktische tips
Stoppen met roken, hoe doe je dat?
Jaarlijks probeert een miljoen Nederlanders om te stoppen met roken. Heel vaak lukt dat niet in een keer. Maar zijn er meerdere pogingen nodig. Een stopper is 'geslaagd' als hij minstens een jaar geen sigaret heeft aangeraakt.
-
Hoe houd je de bloedsomloop op gang?
Roken, inactief zijn en overgewicht zijn enkele van de factoren die de kans op trombose vergroten. Daarnaast lopen mensen met kanker een verhoogd risico op trombose. Mensen met kanker en trombose krijgen medicijnen om stolsels op te lossen en vorming van nieuwe bloedpropjes te voorkomen. Zonder deze medicijnen kun je echter ook zelf genoeg doen om trombose te voorkomen.
