‘Hopelijk kun je straks oud worden met uitgezaaide nierkanker’
Leestijd: 3 minuten
Elk jaar krijgen ongeveer 2500 Nederlanders de diagnose nierkanker. Helaas krijgt één op de drie mensen daarbij te horen dat er uitzaaiingen zijn gevonden. Ook krijgt één op de drie nierkankerpatiënten te maken met terugkeer van tumoren. ’’Vroeger was het vooruitzicht slecht,’’ vertelt Yvette van Hensbergen, commercial strategy manager nierkanker bij Pfizer. ’’Nu lukt het steeds beter om het ziekteproces maanden stil te zetten of af te remmen.’’
Nierkanker is wereldwijd één van de snelst groeiende kankersoorten en al jaren een belangrijk onderzoeksgebied voor Pfizer. Yvette en Caroline zijn twee van de gezichten die daarbij horen.
Zij zetten zich met hun collega’s elke dag weer opnieuw in voor het onderzoeken en ontwikkelen van nieuwe behandelingen voor nierkanker en andere manieren om het leven van mensen met de ziekte te verbeteren.
Van oorsprong medisch bioloog
Toevallig zijn Yvette en Caroline van oorsprong allebei medisch bioloog. ’’Mijn promotieonderzoek ging over angiogenese, bloedvatvorming vanuit bestaande bloedvaten, naar de tumor toe’’ vertelt Yvette. ’’Dat is een proces dat bij nierkanker een belangrijke rol speelt.’’
Ook Caroline was als medisch bioloog al geïnteresseerd in het onderzoeksgebied van kanker. ’’Mijn promotieonderzoek ging over apoptose in darmkanker. Apoptose is het proces waarin een cel zichzelf doodt. ’’
Allebei besloten ze na een aantal jaar om een carrièreswitch te maken. Yvette ging de marketingkant op en Caroline richtte zich op het medisch adviseurschap. Uiteindelijk kwamen ze zo allebei bij Pfizer terecht waar ze hun tanden weer in het kankeronderzoeksveld, maar dan specifiek dat van nierkanker, hebben gezet.
Pfizer houdt zich nu ruim tien jaar bezig met nierkanker
Pfizer houdt zich nu ruim tien jaar bezig met het onderzoeken en ontwikkelen van behandelingen voor mensen met nierkanker, vertelt Caroline. Sindsdien is voor patiënten veel veranderd.
’’Mensen met uitgezaaide nierkanker kunnen vooralsnog niet genezen. Wel kunnen ze dankzij steeds betere en gerichtere behandelingen steeds langer blijven leven en daarbij een goede kwaliteit van leven behouden,’’ stelt ze.
’’Dat is waardevol’’, vult Yvette aan. "Mensen krijgen daardoor extra tijd waarin ze nog alles kunnen doen wat ze willen met hun familie en vrienden.’’
Immunotherapie en biomarkers
Bij mensen met uitgezaaide nierkanker heeft chemotherapie geen effect.
Mensen worden behandeld met zogenaamde doelgerichte therapie. Dat is een behandeling met medicijnen die als doel hebben om het delen van kankercellen heel gericht te remmen . Ook kan doelgerichte therapie als doel hebben de groei van nieuwe bloedvaten naar de tumor toe te remmen. Beide hebben als effect dat de tumor niet verder kan groeien en soms worden hierbij ook tumorcellen gedood.
Sinds enkele jaren kunnen patienten ook worden behandeld met immunotherapie. Daarbij wordt het eigen immuunsysteem geactiveerd om de kanker aan te vallen. ’’Sommige patiënten zijn daardoor zelfs al een aantal jaar ziektevrij,’’ stelt Caroline. Het wordt steeds belangrijker om te kijken naar patienten en eigenschappen van de tumor, zodat behandelingen in de toekomst ‘op maat’ aangereikt kunnen worden.
Yvette vult aan dat daarom ook veel onderzoek wordt gedaan naar biomarkers. Dat zijn kenmerken in het lichaamsweefsel en lichaamsvloeistoffen waaraan je bijvoorbeeld kunt zien wat het risico op een bepaalde ziekte is, hoe vergevorderd een ziekte is en wat de kans is dat een behandeling zal aanslaan.
Daarnaast proberen wetenschappers om het DNA van tumoren te ontrafelen vanuit de wetenschap dat kanker ontstaat door DNA-schade en feitelijk elke tumor uniek is.
’’Als je meer over de tumor zelf weet, weet je ook beter waar hij op gaat reageren,’’ vertelt Yvette. ’’Er wordt hier veel onderzoek naar gedaan. Helaas zal het nog wel even duren voordat biomarkers en de DNA ontrafeltechniek breed kan worden toegepast.’’
Naast het onderzoeken en ontwikkelen van nieuwe behandelmogelijkheden, houdt Pfizer zich bezig met het optimaliseren van het behandelverloop van mensen met nierkanker.
’’Je wil dat mensen optimaal van een behandeling profiteren’’, stelt Yvette. ’’Elk medicijn kan zorgen voor bijwerkingen. Je wil dat mensen daarvan op de hoogte zijn en dat ze weten hoe ze er mee om kunnen gaan. Dat kan hen helpen om de behandeling beter vol te houden.’’ Soms is een steuntje in de rug voldoende.
Pfizer steunt daarom onderzoek van een specialistische verpleegkundige van het Maximá Medisch Centrum in Veldhoven die patiënten na de start van hun behandeling regelmatig spreekt en belt. Om te vragen hoe het gaat en ze wijst hen er op dat ze van bepaalde bijwerkingen niet hoeven schrikken.
Meten of iemand therapietrouw is
’’Die methode is succesvol,’’ stelt Yvette. ’’Het gaat hierbij om mensen die niet meer beter worden. Je wilt voorkomen dat ze de tijd die hen nog rest, doodziek zijn. Daarom is het belangrijk dat zij hun voorgeschreven behandeling goed volgen. Hoe beter je patiënten daarbij begeleidt, hoe beter ze behandelingen verdragen en hoe langer ze er ook mee doorgaan.’’
Onderzoek naar drugsmonitoring
Met dezelfde insteek sponsort Pfizer onderzoeken naar andere manieren om therapietrouw te vergroten en een studie van de DPOG naar het gebruik van een zogenaamde drugmonitor.
’Met drugsmonitoring meet je hoeveel medicijn in iemands bloed zit’’, vertelt Caroline hierover. ’’En kun je dus precies meten welke dosering het meest effectief voor iemand is. Maar ook of iemand therapietrouw is. De methode wordt al voor antibiotica en medicatie die gegeven wordt na een orgaantransplantatie gebruikt. Nu wordt onderzocht of het ook werkt voor medicijnen tegen kanker.’’
Een ander speerpunt van Pfizer is het voorlichten van patiënten over het belang van ‘shared decision making’. Omdat ook weer uit onderzoek blijkt dat patiënten die zich betrokken voelen bij hun behandeling vaker therapietrouw zijn.
’’We doen ons best om patiënten te laten weten dat het cruciaal voor hen is om de juiste behandeling op het juiste moment te krijgen’’, stelt Yvette. ’’Het is daarom belangrijk dat ze goed voorbereid zijn op het gesprek met hun arts over hun behandelmogelijkheden.’’
‘Het zou mooi zijn als nierkanker voor heel veel mensen chronisch is over tien jaar’
Dat doet Pfizer onder meer door heldere informatie voor patiënten op haar website te zetten. ’’En door gesprekken met artsen en de patiëntenorganisatie Leven met blaas- en nierkanker te voeren.
Als Caroline en Yvette hun blik op de toekomst van de nierkankerzorg richten, stellen ze allebei vast dat het behandellandschap snel zal veranderen.
Ze hopen dat nieuwe behandelingen het leven van mensen met uitgezaaide nierkanker nog verder kunnen verbeteren en verlengen.
’’Wat ik hoop dat we over tien jaar hebben bereikt?’’, stelt Yvette. ’’Misschien dat we nierkanker dan nog niet kunnen genezen. Maar het zou mooi zijn als nierkanker voor heel veel mensen chronisch is over tien jaar. Zodat je er hopelijk straks gewoon oud mee kunt worden in plaats van dat je er vroegtijdig aan overlijdt.’’
Bronnen:
Interview met Yvette van Hensbergen en Caroline van Geelen.
-
Gezond oud worden met hulp van technologie
Technologische veranderingen gaan razendsnel. Het lijkt pas gisteren dat we op internet reclames zagen voor iets dat internet heette. Zou je je kunnen voorstellen dat je zonder zou leven? Elke dag maken technische innovaties ons leven makkelijker. En sommige nieuwe snufjes kunnen je zelfs helpen om gezonder oud te worden. We geven je 9 tips.
-
Pfizer stopt onderzoek neurowetenschappen
Pfizer heeft bekendgemaakt om haar onderzoeksprogramma’s gericht op de ziekte van Alzheimer en Parkinson, te stoppen.
