TBC en andere veelvoorkomende infecties
3 minuten
We zetten een aantal veelvoorkomende infectieziekten op een rijtje, die steeds lastiger te behandelen zijn met antibiotica. Om te beginnen met tbc. Gelukkig komt het in Nederland niet veel meer voor, maar tuberculose of tbc is de dodelijkste ziekte uit de menselijke geschiedenis. De afgelopen 200 jaar zijn er meer dan een miljard mensen aan overleden.
Tuberculose
Het is een zeer besmettelijke ziekte die vooral de longen aantast. De standaardbehandeling voor een niet-resistente tuberculose infectie is een zes maanden durende antibioticakuur. Maar wanneer iemand multiresistent wordt kan een behandeling meer dan twintig maanden duren. Er komen al gevallen van tbc voor waarbij de patiënt resistent blijkt tegen alle bruikbare antibiotica. Dat betekent dat mensen die deze vorm hebben, niet kunnen worden genezen.
Enterokokken
Enterokokken zijn een groep van melkzuurbacteriën. De Enterococcus faecium leeft in onze darmen. Ziekenhuispatiënten met een verzwakt immuunsysteem zijn in het bijzonder gevoelig voor het oplopen van urineweg-, darm- of huidinfecties die worden veroorzaakt door deze bacterie. Deze infecties zijn steeds lastiger te behandelen door resistentie.
E-colibacterie
Escherichia coli, beter bekend als E-colibacterie, is een bacteriesoort die in onze darmen leeft. Hij speelt een belangrijke rol bij de spijsvertering. De bacterie kan infecties veroorzaken binnen en buiten ons spijsverteringssysteem. Deze infecties zijn steeds lastiger te behandelen door groeiende resistentie tegen E-colibacteriën.
Pseudomonas aeruginosa
Pseudonomonas Aeruginosa is een bacteriesoort die normaal gesproken ongevaarlijk is. Vooral bij patiënten met brand- of operatiewonden kan deze bacterie ernstige wondinfecties veroorzaken. Bestrijding van deze infecties is moeilijk, vooral wanneer de bacterie ongevoelig is voor bepaalde antibiotica.
Neisseria gonorrhoeae
Neisseria gonorrhoeae is een bacterie die de seksueel overdraagbare aandoening gonorroe veroorzaakt.
Wat is antibioticaresistentie?
Als een bacterie blijft overleven ondanks antibioticagebruik, dan spreken we van antibioticaresistentie. Resistente bacteriën zijn ongevoelig voor een of meerdere soorten antibiotica waardoor het lastig of zelfs onmogelijk wordt om infecties te behandelen. Daarnaast kunnen resistente bacteriën zich eenvoudig verspreiden.
De opkomst van antibioticaresistentie voltrekt zich als een soort evolutie. De bacterie past zich aan zijn nieuwe omgeving aan (waarin zich antibiotica bevinden) om te overleven. Het is daarom belangrijk om te voorkomen dat dit gebeurt. Echter, hoe meer antibiotica we gebruiken, hoe vaker bacteriën zullen overleven om uitroeiing te voorkomen.
Oorzaken van antibioticaresistentie
- Het overmatige gebruik en voorschrijven van antibiotica in de twintigste eeuw
- In de twintigste eeuw was antibiotica zelfs lange tijd vrij beschikbaar.
- In de veehouderij werd jarenlang onnodig antibiotica gebruikt bij vee, met veel antibioticaresistente bacteriën als gevolg. Deze kunnen zich verspreiden via besmet voedsel of via contact met dieren. In de Verenigde Staten komt 70 procent van het antibioticagebruik op conto van vee en dertig procent op dat van mensen.
Welke antibiotica zijn nog actief tegen deze bacteriën?
Om te ontdekken welke antibiotica (nog) zullen werken, wordt een overzicht gemaakt, een zogenaamd antibiogram. Er worden daartoe bacteriën gekweekt in petrischaaltjes met de desbetreffende antibiotica. Als er een cirkel ontstaat rond het antibioticum zonder bacteriën dan is het effectief.
Elk jaar wordt een Europese antibioticadag gehouden om meer bewustzijn voor het probleem van resistentie te creëren
Antibioticagebruik en resistentie in Europa
Elk jaar wordt een Europese antibioticadag gehouden. Met als doel om meer bewustzijn voor het probleem van resistentie te creëren. Infecties moeten altijd goed behandeld worden en daar gebruiken we uiteraard antibiotica voor. Maar het is belangrijk om onnodig preventief antibioticagebruik terug te dringen. Hoe meer antibiotica worden gebruikt, hoe groter de kans op resistente bacteriën. Het gebruik en het voorkomen van resistentie is in Nederland lager dan in andere landen.
Aantal doden per jaar wereldwijd door antibioticaresistentie, in vergelijking met andere doodsoorzaken.
- Tetanus 60.000
- Cholera 100.000-120.000
- Mazelen 130.000
- Antibioticaresistentie nu 700.000 (lage schatting)
- Verkeersongelukken 1,2 miljoen
- Diarree 1,4 miljoen
- Diabetes 1,5 miljoen
- Kanker 8,2 miljoen
- Antibioticaresistentie in 2050 10 miljoen
Wat als antibiotica niet meer werken?
Wetenschappers waarschuwen voor het einde van de moderne geneeskunde als antibiotica niet meer werken. Dan zullen simpele infecties weer dodelijk worden. En niet alleen infecties kunnen weer de voornaamste doodsoorzaak worden, ook diverse behandelingen die we nu als normaal beschouwen zullen niet meer mogelijk zijn.
Een orgaantransplantatie, keizersnede, orthopedische operatie of kankerbehandeling zijn (te) gevaarlijk zonder antibiotica. Helaas worden we nu al geconfronteerd met toenemende resistentie tegen bacteriën. Als we het probleem van antibioticaresistentie niet oplossen dan zal het ‘de wereld’ tussen 2015 en 2050 naar schatting een bedrag van honderdduizend miljard Amerikaanse dollars kosten.
Bronnen
- De informatie uit dit artikel is afkomstig van de tentoonstelling het Kuurtje Hoe Lang Nog die een half jaar lang te zien was in het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam.