Een zwaluw maakt nog geen zomer…
Het zal niemand ontgaan zijn. En zeker jonge moeders niet. Nota bene op Valentijnsdag kwam het advies van de Gezondheidsraad naar buiten. Hun aanbeveling aan de staatssecretaris van VWS was overduidelijk, “biedt alle kinderen in hun eerste levensjaar via het Rijksvaccinatieprogramma bescherming aan tegen het respiratoir syncytieel-virus (RS)”. En de Gezondheidsraad maakte het ook nog urgent door er een ingangsdatum aan te koppelen, namelijk “op korte termijn”.1
Goed nieuws
De Gezondheidsraad baseert haar adviezen op wetenschappelijke gronden, onafhankelijk en volstrekt objectief. Hun advies moet leiden tot opname van waardevolle innovaties in het Rijksvaccinatieprogramma zodat we ziekten kunnen voorkomen, de zorg ontlasten en maatschappelijke winst kunnen boeken. Goed nieuws.
Gelukkig steunde een meerderheid van de Kamer een motie om RS-vaccinatie voor baby's op te nemen in het rijksvaccinatieprogramma. Het demissionaire kabinet zal nu tijdens de besprekingen voor de voorjaarsnota hiervoor budget moeten zoeken.2
Vaccineren uiteindelijke goedkoopste optie
Voor deze infectieziekte lijkt het dus goed te komen. Maar het blijft raar dat een advies van de Gezondheidsraad niet automatisch opvolging krijgt. En denk niet dat ik de enige ben die deze gang van zaken opmerkelijk vindt. Drie hoogleraren vonden het ook reden genoeg om gezamenlijk in de pen te klimmen en een brief naar dagblad Trouw te sturen. De titel van hun stuk zegt genoeg, ‘Vaker vaccineren is uiteindelijk de goedkoopste optie.3 Dan heeft u het eens een keer niet van ons.
0,09%
Nederland is een vooruitstrevend land met een uitstekende gezondheidszorg, maar als het op ziekte preventie door vaccins aankomt, presteren we ronduit slecht. Binnen de Europese Unie geeft Nederland aan vaccins, na Malta (!), het minste uit. Een ontgoochelende 0,09% van de totale uitgaven aan gezondheidszorg wordt aan vaccins besteed.4
‘Vaker vaccineren is uiteindelijk de goedkoopste optie’
Laat dat even op u inwerken. Minder dan een tiende van een procent geven we uit om u, uw eventuele (klein) kinderen en kwetsbare ouders te beschermen tegen soms dodelijke infectieziekten. Dat kan niet alleen beter, dat moet beter. Overigens investeert Luxemburg, met 2,5% van het zorgbudget, het meest in vaccinaties om de bevolking te beschermen.
Geen budget
Het probleem is dat er op ministerieel niveau, in dit geval het ministerie van VWS, niet wordt gebudgetteerd voor nieuwe vaccins waar de Gezondheidsraad positief over adviseert. Dat is ontgoochelend maar helaas niet nieuw. Stel u eens voor dat u een ziekenhuis bestuurt. En dat elke mogelijkheid om patiënten beter te behandelen in de kiem wordt gesmoord omdat uw financieel directeur er geen budget voor gereserveerd heeft. Nota bene nadát hij/zij advies heeft gevraagd over de inzet van deze middelen én u er positief over was. Hoe vreemd en onaanvaardbaar zou dat zijn?
Kan zo niet langer
Dit kan eigenlijk zo niet langer. “Effectieve vaccinatie kan ernstige ziekte en hiermee verbonden hoge kosten in de -gezondheidszorg voorkomen. Deze besparingen en bredere maatschappelijke baten kunnen als investering worden aangewend om verschillende vaccinatieprogramma’s te financieren.”, aldus de drie hoogleraren in Trouw. Die baten van vaccinatie zien we vaak pas op termijn van meerdere jaren, maar deze langere terugverdientijd mag geen reden zijn om het toedienen van vaccinaties op de lange baan te schuiven. Integendeel: dan lopen de kosten uiteindelijk alléén maar op. De kop boven het opinieartikel in Trouw is kristalhelder, “Vaker vaccineren is uiteindelijk de goedkoopste optie”.
Oplossing
De drie auteurs van het opiniestuk hebben ook een goede suggestie voor een lange termijn oplossing. Zij stellen dat de overheid structureel een bedrag van 50 tot 100 miljoen extra zou moeten reserveren zodat de overheid veel sneller en adequater kan inspelen op adviezen van de Gezondheidsraad.
Meepraten, meedenken en mee-organiseren
Dit lijkt Pfizer, naast de verandering van mindset waarbij vaccineren als een investering in de volksgezondheid wordt gezien en niet sec als een kostenpost, al een uitstekende eerste aanzet. Maar wij vinden ook dat wij zelf een verantwoordelijkheid hebben richting beleidsmakers en de bevolking. Wij snappen heel goed dat je een euro maar één keer kunt uitgeven.
Mijn collega’s en ik willen daarom graag meepraten, meedenken en mee-organiseren. Zodat we onder de huidige omstandigheden ervoor kunnen zorgen dat vaccins sneller beschikbaar komen, in aanloop naar structurele oplossingen vanaf de volgende begroting.
Voor RSV is nu een eerste goede stap gezet maar we zijn er nog niet. Een zwaluw maakt nog geen zomer...
Bronnen:
1. https://www.gezondheidsraad.nl/actueel/nieuws/2024/02/14/alle-kinderen-beschermen-tegen-rsv-via-rijksvaccinatieprogramma
2. https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5438485/tweede-kamer-wil-dat-babys-vaccinatie-tegen-rs-virus-krijgen
3. https://www.trouw.nl/opinie/vaker-vaccineren-is-uiteindelijk-de-goedkoopste-optie~ba077c2d/
4. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/14760584.2021.1905257
