Light speed, Warp speed, Pandemic speed

Tijdens de inperkingsfase van een wereldwijde pandemie is openheid over een nieuw van mens op mens overdraagbaar virus van essentieel belang. De Chinese overheid heeft getracht om dit nieuws in de doofpot te stoppen. Dat heeft helaas geleid tot vertraging in de reactie van de internationale wetenschappelijke gemeenschap. Tijd die niet verloren had mogen gaan.

Het zo snel mogelijk melden van lokale uitbraken en delen van informatie moet de norm zijn. Sterker nog; het moet beloond worden! Een aanzienlijk ‘virus-vinders-loon’ en internationale erkenning kan de reactiesnelheid verhogen. Dit had vele besmettingen en sterfgevallen kunnen voorkomen.

Tevens laat de recente geschiedenis van nieuwe virusuitbraken zien dat virussen zich niets aantrekken van landsgrenzen; het Marburgvirus dook op in Duitsland, zika in Brazilië, ebola in Congo en MERS in Saoedi-Arabië. Vingerwijzen naar een land, regio of stad is kortzichtig en dom. 

Tijdens een wereldwijde pandemie is er behoefte aan een daadkrachtig en gerespecteerd instituut, dat snel kan en mag ingrijpen. De Wereldgezondheidsorganisatie lijkt daar - wellicht na een versterking - de beste papieren voor te hebben. Niet het stoppen van financiering maar het uitbreiden van haar mandaat zal nodig zijn om een volgende uitbraak zo snel mogelijk in te perken. 

Ook moeten we kijken naar de rol die de geneesmiddelensector speelt in het snel(ler) beschikbaar maken van innovatieve geneesmiddelen tegen virusinfecties. Enerzijds wordt er door de coronacrisis, ondanks hoge kosten, krachtig ingezet op de ontwikkeling van een virusremmer. Omdat een virusremmer gebruikt wordt om de ernst van een infectie te beperken, is de kans aanzienlijk dat zo’n cruciaal geneesmiddel nooit ingezet gaat worden omdat de virusuitbraak onder controle is gebracht of een vaccin beschikbaar is gekomen.

Tot nu toe zijn overheden en zorgverzekeraars alleen bereid te betalen bij afname van een geneesmiddel. Het ongebruikt op de plank laten liggen, en daarmee de risico’s alleen bij de innovatieve ontwikkelaars neerleggen, getuigt niet van langetermijnperspectief. We moeten samen een oplossing vinden zodat de ontwikkeling van virusremmers onafhankelijk wordt van gebruik. Zo zou bijvoorbeeld de ontwikkelaar van een breed inzetbare coronavirusremmer een substantieel deel van de investeringen terug kunnen krijgen van WHO of WTO nadat het geneesmiddel wordt goedgekeurd voor gebruik door patiënten. Alleen zo zijn virusremmers snel beschikbaar wanneer we ze nodig hebben.

Ten slotte is de ontwikkeling van vaccins letterlijk in een stroomversnelling gekomen. Tot voor kort was het verwachte succespercentage van een nieuw vaccin in combinatie met de ‘unmet medical need’ leidend in de ontwikkeling. 

In het nieuwe normaal is daar een cruciale factor bijgekomen; snelheid. Dat wat kortgeleden nog jaren kostte, kan nu in weken of maanden. De tijd die het kost om een kandidaat-vaccin te maken, te testen en tenslotte te produceren is plots cruciaal geworden. Nieuwe, snelle, maar nog onvoldoende bewezen technologieën worden met ‘pandemie snelheid’ onderzocht. Nieuwe technologische platforms zoals mRNA- en DNA-vaccins verkorten ontwikkeltrajecten en bieden opschaalvoordelen.

Laten we ervoor waken dat de hoge snelheid waarmee innovaties beschikbaar komen voor patiënten zich niet beperkt tot een coronavaccin. Dat is wellicht de belangrijkste les die we kunnen leren van deze ongekende crisis!
In positieve zin verbaas ik me, net als u wellicht, over de ongekende creatieve energie en snelheid waarmee onze maatschappij verandert. Juist daarom heb ik goede hoop dat we snel een oplossing vinden om meer coronaleed te voorkomen! 

In de tussentijd; blijf voorzichtig en gezond!