Datagedreven samenwerking voor samen leren en innoveren

’’Eigenlijk zou ik iedereen willen oproepen om op basis van deze bijeenkomst van het Healthcare Innovation Platform (HIP) de samenwerking op te zoeken en écht actief aan de slag te gaan en te zoeken naar praktisch toepasbare oplossingen die ervoor zorgen dat de potentie van kunstmatige intelligentie (AI) die er zeker is, ook werkelijkheid wordt.’’ Marc Somberg van ChipSoft doet de oproep aan het einde van zijn verhaal om datagedreven samen te werken voor samen leren en innoveren in de zorg’.

Volg de nascholing Herbruikbaarheid van zorgdata

Samenvatting HIP-webinar

Download hier een pdf van het boekje ‘Herbruikbaarheid van zorgdata’ met een samenvatting van het HIP-webinar.

Download het boekje

Marc Somberg is lid van het strategisch innovatieteam en productspecialist bij ChipSoft. Hij houdt zich bezig met ontsluiting van data uit het EPD en de toepassing van AI hierop. ’’ChipSoft is de leverancier van het elektronisch patiëntendossier (EPD) voor een groot aantal ziekenhuizen in Nederland. Ik wil vertellen over hoe wij kijken naar het EPD en het inzetten ervan als platform voor kunstmatige intelligentie.’’

Waarom houdt ChipSoft zich bezig met AI?, vraagt hij het digitale publiek van het HIP-webinar. Om het antwoord zelf te geven: ’’Dat heeft te maken met innovatie. Eén van de zaken waar wij doorlopend mee bezig zijn, is kijken naar welke innovaties er plaatsvinden binnen de zorg-ict-markt en hoe wij daar als leverancier in kunnen faciliteren. AI is één van die innovaties waarbij we al een tijdje volgen wat de ontwikkelingen zijn en we proberen na te denken hoe we kunnen bijdragen. En met name hoe wij die innovatie kunnen faciliteren.’’

‘AI is één van de tools die helpen bij het verlenen van de zo best mogelijke zorg’

ChipSoft levert het EPD, maar bepaalt niet welke algoritmes door ziekenhuizen worden ingezet, benadrukt hij. Dat moeten gebruikers zoals artsen en onderzoekers zelf doen. De productspecialist voelt zich niet ‘senang’ bij de term artificial intelligence. ’’Ik spreek liever over AI als augmented intelligence. AI is geen technologische black box of iets dat de rol van artsen en verpleegkundigen volledig overneemt. Het is één van de tools die worden aangereikt aan zorgverleners, net zoals medicatie en medical devices, om te helpen bij het verlenen van de best mogelijke zorg aan de patiënt.’’

‘Het moet de arts helpen om te registreren wat hij met een patiënt bespreekt en hem dus niet vervangen.’

Wat is nou één van die plekken waar de zorg bij elkaar komt, vraagt de productspecialist weer hardop. ’’En één van de zaken waar alle artsen en andere zorgverleners mee te maken hebben? … Dat is het EPD. Het ontsluiten van data uit het EPD en hergebruik van beschikbare data zijn zeer belangrijke items.’’

Een belangrijk uitgangspunt is volgens Somberg dat alle ondersteuning die AI kan bieden via het EPD per definitie moet worden geïntegreerd in het zorgproces. ’’Het moet de arts helpen om te registreren wat hij met een patiënt bespreekt en hem dus niet vervangen.’’

Actionable clinical decision support

Ook is belangrijk dat wanneer zo’n algoritme advies gaat geven, dit gebeurt in de vorm van actionable clinical decision support. ’’Er moet niet alleen een signalering komen dat er iets aan de hand is. Maar er moet direct een opvolgactie in de EPD-omgeving komen die zorgt dat de arts of verpleegkundige direct kan handelen na de signalering.’’

Daarnaast moeten alle data die binnen het EPD door artsen worden geregistreerd, worden hergebruikt, vertelt hij. ’’Er moet veel worden vastgelegd vanuit wettelijke verplichting en kwaliteitsregistraties. Als we dan veel tijd steken in het vastleggen van data in (on)gestructureerde vorm, laten we dan in ieder geval kijken hoe we die kunnen inzetten en hergebruiken. Niet alleen voor het primaire zorgproces en kwaliteitsvastlegging en -registratie maar ook om te proberen de zorg beter te maken.’’

Water uit de kraan

Zorg-ict en dus ook het EPD moet net zo simpel worden als water uit de kraan, legt Somberg uit. ’’Het mag geen blokkerende factor zijn voor de vele innovaties die vanuit het werkveld en de zorg plaatsvinden.’’ Hij vervolgt: ’’Dat betekent dat je niet hoeft na te denken over ‘hebben we wel de juiste technische kennis, de juiste versie van de software, zijn wij in staat om dit zelf te gaan doen?’ Eigenlijk moet je die data net zoals water uit de kraan gelijk uit het EPD en andere systemen kunnen halen en kunnen gebruiken. Je kunt pas spreken over échte data driven healthcare als je data eenmalig registreert en vervolgens meervoudig kunt inzetten.’’

Het sleutelwoord daarbij is faciliteren, meent hij. ’’We hebben in Nederland de luxepositie dat we een groot deel van de markt in handen hebben en veel klanten mogen bedienen. Dat betekent niet dat ChipSoft als EPD-leverancier moet gaan dicteren welke modellen en algoritmes door onze klanten worden ingezet.’’

Het EPD moet ook hierin faciliteren en juist zorgen dat mooie initiatieven eenvoudig kunnen aanhaken op het EPD. En dat deze initiatieven zonder al te veel technische blokkades gebruik kunnen maken van die data die binnen dat EPD beschikbaar zijn.

‘Zorg-ict en dus ook het EPD moet net zo simpel worden als water uit de kraan.’

Om dat te kunnen bereiken is een aantal zaken nodig. De belangrijkste daarvan is standaardisering, stelt Somberg. ’’Je moet zorgen dat er eenduidig wordt geregistreerd met behulp van zorginformatiebouwstenen en codesystemen.’’

Dit kan door samen af te spreken dat data op een eenduidige manier worden vastgelegd en dat met standaarden wordt gewerkt. ’’En er moet uiteindelijk worden geïmplementeerd. De belangrijkste boodschap die ik wil meegeven, is dat veel goede AI-initiatieven vaak blijven hangen in de conceptfase. Het ontbreekt niet aan het vermogen om te innoveren, om fantastische voorspellende modellen te ontwikkelen. Maar het ontbreekt vaak aan de daadkracht en de slagkracht om die concepten uiteindelijk in een live-omgeving binnen de zorg praktisch werkend te krijgen.’’

Een praktijkvoorbeeld

’’Om een praktijkvoorbeeld te geven van hoe dat er dan binnen HiX, ons EPD-systeem, uitziet: wij hebben een EPD-omgeving waarbinnen van alles wordt geregistreerd en opgeslagen, bijvoorbeeld in een data warehouseomgeving,’’ vertelt hij. ’’En er is een model of algoritme.’’ Dat model of algoritme draait niet binnen het EPD zelf, maar dat moet onafhankelijk zijn, bijvoorbeeld binnen een cloudomgeving. ’’Hiermee zorgen we er ook voor dat het makkelijker wordt om die modellen aan te haken binnen het EPD zonder dat je direct afhankelijk bent van heel veel inrichtingsvraagstukken of technische vraagstukken binnen het EPD zelf.’’ Binnen die cloudomgeving kunnen allerlei modellen draaien, bijvoorbeeld om de ligduur, de medicatie of de capaciteit te voorspellen. In principe maakt het volgens Marc Somberg niet uit wat voor modellen er zijn, mits de client, zorginstelling of zorgprofessional ervoor kiest om een bepaald model gevalideerd in te zetten. ’’En zoals wij ook niet gaan dicteren welke medicijnen er worden voorgeschreven in het ziekenhuis, is het niet aan ons om te dicteren welke modellen onze klanten gaan inzetten. Aan ons is de taak om, als een model eenmaal is geselecteerd, het op een betrouwbare en veilige manier aan te laten haken op de data die beschikbaar is binnen HiX.’’

Samenwerking voor samen leren-Marc Somberg-Pfizer

Daarvoor worden een aantal technische oplossingen gebruikt. “En we kunnen niet alleen data oversturen vanuit de cloudomgeving maar we kunnen ook de context behouden met betrekking tot de reden dat de patiënt werd gezien, wat er met hem gebeurde en hoe die data moet worden gezien door het model dat van die data gebruik maakt.’’

De productspecialist geeft nog een ander voorbeeld, van een ict-leverancier en de Noordwest Ziekenhuisgroep die een geautomatiseerde tool ontwikkelden die patiëntendata doorzoekt en medisch specialisten waarschuwt als het een alarmerende combinatie van symptomen vindt die horen bij een bepaalde zeldzame ziekte. Zodat zij hierna contact kunnen opnemen met de patiënt.

’’Dat gebeurt allemaal op de achtergrond met hulp van EPD-data,’’ stelt Somberg. ’’Je kijkt bijvoorbeeld naar medicatie en andere zaken en dat leidt tot actual clinical decision support waarbij direct een opvolgreactie wordt aangeboden om contact op te nemen met die patiënt om te voorkomen dat de situatie verergert.’’

En zo zijn er nog veel meer voorbeelden van hoe de ict-expertise vanuit het bedrijfsleven en innovatie vanuit ziekenhuis samenkomen. ’’Het mooie daarvan is dat die twee elkaar kunnen aanvullen, maar niet afhankelijk zijn van elkaar. Ziekenhuizen bieden de data die nodig zijn en wij kunnen onze klanten de expertise bieden die nodig is om dit soort mooie innovaties mogelijk te maken.’’

Kernboodschappen

Zie AI niet als iets mysterieus of black box waarvan niemand weet hoe het werkt. Het is gewoon een tool die je kunt inzetten en dat kan zeer effectief zijn.
Denk voornamelijk aan augmented intelligence in plaats van artificial intelligence. Laat het artsen en andere zorgverleners niet vervangen, maar helpen en adviseren.
Gebruik de kracht van alle deelnemers binnen het hele zorg-ict-ecosysteem. Dus kijk naar je EPD-leverancier om te helpen bij het ontsluiten van data. Kijk naar de leveranciers van de modellen, de artsen en de verpleegkundigen en zorg dat iedereen met elkaar in gesprek gaat. Om ervoor te zorgen dat je uiteindelijk tot een bruikbare oplossing komt.
Het is veel belangrijker dat je iets hebt dat werkt en bruikbaar is dan dat het een unieke oplossing is die alleen werkt binnen één ziekenhuis. Want hoe fijn het ook is om een algoritme of een model te hebben dat aansluit bij jouw eigen ziekenhuis, uiteindelijk wil je dat die oplossingen breed geïmplementeerd kunnen worden in andere ziekenhuizen.
Samengevat: kijk naar AI als een tool, zorg dat je iedereen erbij betrekt en zorg ervoor dat je kijkt naar de praktische oplossingen ervan.