‘Gelukkig kunnen we steeds meer doen'

Verder is ook de oversterfte flink verminderd. Mensen sterven niet meer vroegtijdig door reuma. Toen ik als arts begon, overleden er relatief nog net zoveel mensen aan reuma als aan de kankersoort non-Hodgkin.’’ 

Uit de tienjaars cijfers van de BeSt-studie bleek verder dat het ziekteproces van reumatoïde artritis bij 53 procent van de patiënten door behandeling voor geruime tijd tot stilstand komt. ’’Veertien procent van die groep is zelfs medicijnvrij.’’

Mooie getallen die je volgens Huizinga echter ook in een totaal ander daglicht kunt bekijken. ’’Je kunt het omdraaien en stellen dat 47 procent van de RA-patiënten dus nog niet klachten- en pijnvrij is.’’ 

Hij wil ermee aan geven dat er nog een wereld te winnen valt voor RA-patiënten. Tom Huizinga toont een grafiek waarop te zien is dat het ziekteniveau van RA-patiënten bijna overal ter wereld hoger is dan het streefniveau dat internationale artsenorganisaties hebben vastgesteld.

Met andere woorden: patiënten krijgen vaak niet de voor hen optimale behandeling. ’’Kwalitatief goede ‘geneeskunst’ lever je wanneer je de juiste pil voor de juist patiënt op het juiste moment hebt,’’ zegt Tom Huizinga. ’’In de praktijk is dat niet altijd zo. Misschien krijgen patiënten niet de juiste behandeling, of willen ze geen zware medicijnen uit angst voor bijwerkingen’’, zegt hij. ’’Maar hoe het precies zit, moeten we nog verder onderzoeken.’’

Verder is het volgens de reumatoloog zaak om RA, en reuma in het algemeen, in de toekomst nog beter te kunnen behandelen. De oorzaak van RA en reuma is nog altijd niet bekend. En daardoor is de grote vraag of er ooit een middel kan worden gevonden dat tot een echte genezing leidt.

Het gaat volgens hem echter wel de goede kant op. Geneesmiddelen die al langer op de markt zijn. worden steeds beter toegepast en veel patiënten hebben daarnaast baat bij de nieuwere, biologische geneesmiddelen.
 

Zoeken naar een geneesmiddel

’’We weten nu ook dat er twee soorten reumatoïde artritis zijn,’’ vertelt professor Huizinga. ’’Eén waarbij antilichamen worden gevormd die zich tegen je lichaam richten. En één waarbij dit niet zo is.’’ Het LUMC is betrokken bij allerlei studies hiernaar. De hoogleraar heeft het gevoel dat hij en zijn collega’s hierdoor langzaam op weg zijn naar het begrijpen van biologische processen die er verantwoordelijk voor zijn dat je reuma krijgt. ’’Dat zou fantastisch zijn omdat je er dan wat aan kunt doen.’’

Hij plaatst er wel een kanttekening bij. ’’Misschien wordt morgen een enzym ontdekt en kun je meteen een medicijn ontwikkelen. Aan de andere kant weten we ook al meer dan vijftig jaar dat een verband bestaat tussen roken en kanker. Maar daarvan is ook nog steeds niet ontdekt hoe het precies zit. Maar ja, tegelijkertijd is ineens ontdekt dat een maagzweer wordt veroorzaakt door een bacterie en dat je hier iets aan kunt doen met behulp van antibiotica. ’’Je kunt de toekomst niet voorspellen.’’ 

Bij RA met antilichamen is de afgelopen jaren veel vooruitgang geboekt, stelt Tom Huizinga. ’’In Amsterdam hebben ze bij patiënten die al bloeddonor waren en reuma kregen, gekeken of zij al antilichamen vormden voordat ze gewrichtsklachten kregen. Het bleek dat zich al vier jaar eerder antilichamen vormden.’’ 

Huizinga: ’’Deze studies zijn herhaald in het Amerikaanse leger, Japan en Zweden. Daardoor weten we nu al beter hoe het ontstaat. Wij hebben vervolgens in Leiden ontdekt dat die antilichamen gaan uitrijpen. Dit proces van uitrijping ontstaat al voordat je gewrichtsklachten hebt en er nog geen ontsteking is. Die rijping kun je voor een belangrijk deel meten en dat bepaalt of je een ‘suikertje’ krijgt aan het antilichaam.’’ 
 

Suikercomsumptie als mogelijke indicator voor het risico op reuma

De expert vervolgt: ’’Door onderzoekers van de Universiteit van Canada is onderzoek gedaan onder leden van een indianenstam waarbij veel reuma voorkomt. Daar is gevonden dat zo’n suiker aan je antilichamen goed voorspelt of je reuma krijgt.’’

Daarnaast loopt in het LUMC en het Erasmus een onderzoek waarbij alle mensen die zich op het spreekuur melden met gewrichtspijn, maar bij wie geen ontstekingen gevonden worden, een MRI-scan krijgen. Van de mensen bij wie op deze manier alsnog ontstekingen worden gevonden, krijgt de helft reumamedicijnen en de andere helft een placebo. ’’We hopen hierdoor te ontdekken of we mensen eerder kunnen vangen en het zin heeft om ze al te behandelen voordat ze echt reuma krijgen.’’